اسکندر پس از رسیدن به قدرت در کمتر از ۱۳ سال یکی از بزرگترین امپراتوریها را پایهگذاری کرد. اما پیکر او ناپدید شده و یافتن مقبره اسکندر مقدونی جزو معماهای کنونی است.
براساس تحقیقات صورتگرفته تاکنون، برخی میگویند بقایای اسکندر زیر خیابانهای اسکندریه مصر مدفون است، برخی دیگر احتمال میدهند که کوسه جسد او را خورده باشد. اما در گزارشی که اخیرا منتشر شده احتمال پیدا شدن پیکر او اندکی بیشتر شده است.
سالها است که پژوهشگران درباره محل دفن اسکندر بحث میکنند و نظریههای مختلفی مطرح شده است؛ از زادگاهش مقدونیه (یونان امروزی) گرفته تا مصر. مقبره او مانند جام مقدس یا تابوت عهد به یک افسانه باستانشناسی تبدیل شده که نسلهای متعددی از باستانشناسان را مجذوب خود کرده است.
نیکلاس ساندرز، استاد بازنشسته انسانشناسی و باستانشناسی دانشگاه بریستول بریتانیا و نویسنده کتاب زندگی اسکندر مقدونی، گفته است:
«تا زمانیکه مقبره اسکندر پیدا نشود، او همچنان در یک وضعیت نیمهافسانهای باقی میماند و همین موضوع باعث میشود که نظریهها، گمانهزنیها و بحثهای جدید درباره او ادامه پیدا کند.»
در طول قرنها، بسیاری در جستوجوی مقبره اسکندر مقدونی بودهاند، اما هنوز هیچ نشانهای از آن پیدا نشده است.
زاهی حواس، باستانشناس، متخصص مصر باستان و وزیر پیشین آثار باستانی این کشور، نیز میگوید:
«یادم هست که در سال ۱۹۶۳ میلادی، وقتی دانشجو بودم، مردی یونانی در نزدیکی ایستگاه قطار اسکندریه مشغول حفاری بود. من اغلب برای دیدن او به آن مکان میرفتم. او پنج سال به جستوجو ادامه داد، اما هیچ چیز پیدا نکرد.»
کالیوپی لیمنئوس پاپاکوستا، باستانشناس و بنیانگذار مؤسسه پژوهشی فرهنگ اسکندریه هلنی، که در حال حاضر در شهر اسکندریه مصر مشغول حفاری است، میگوید:
بیش از هر زمان دیگری به حل این معما نزدیک شده است.
منبع عکس: وبسایت Documentaryheaven.com. عکاس: نامشخص
باستانشناس و بنیانگذار مؤسسه پژوهشی فرهنگ اسکندریه هلنی معتقد است که مقبره اسکندر احتمالا زیر خیابانهای اسکندریه امروزی و در محل تلاقی دو گذرگاه باستانی دفن شده باشد. شواهدی از جمله مجسمهای هلنیستی و بقایای شهری متعلق به همان دوره، نشان میدهند که این منطقه میتواند محل دفن اسکندر باشد.
پاپاکوستا همچنین اظهار داشت:
«من در نقطهای کلیدی از این جستوجو هستم و فکر میکنم شانس بیشتری برای پیدا کردن مقبره او نسبت به هر فرد دیگری دارم.»
یکی از دلایلی که مقبره اسکندر هنوز کشف نشده، جابهجاییهای مکرر پیکر او است. گفته میشود که پیکر اسکندر بیش از یکبار به خاک سپرده شده، عاملی که یافتن آرامگاه اصلی او را پیچیدهتر کرده است.
علاوه بر جابهجاییهای مکرر، اسناد تاریخی درباره مقبره اسکندر بسیار محدود است و بیشتر روایتهایی که در دسترس هستند، صدها سال پس از مرگ او نوشته شدند. به گفته پل کارتلیج، استاد بازنشسته فرهنگ یونان در دانشگاه کمبریج، هر یک از این منابع تاریخی با جهتگیریهای سیاسی یا جانبدارانه نوشته شدهاند. به همین دلیل باید تمام این گزارشها را با دیده تردید نگریست.
مشکل دیگر این است که هیچ تصویر دقیقی از مقبره اسکندر وجود ندارد که بتواند باستانشناسان را در جستوجوی آن راهنمایی کند. نیکلاس ساندرز، پژوهشگر باستانشناسی، میگوید:
نبود تصاویری از محل دفن اسکندر، کار تحقیقات را دشوارتر کرده است. اما شاید بزرگترین مانع این باشد که شهر مدرن اسکندریه عملا روی بقایای شهر باستانی ساخته شده است.
زاهی حواس میگوید:
بخش بزرگی از اسکندریه امروزی، بهویژه مرکز شهر، روی بقایای شهر باستانی ساخته شده است.
یافتن مقبره اسکندر مستلزم حفاری در مناطقی است که امروزه مردم در آن زندگی میکنند. این خود چالشی است که بدون شواهدی محکم مبنی بر وجود یک اثر تاریخی در این مکانها، کاری بسیار سخت و دشوار است.
دیدگاه شما چیست؟