آرامگاه سعدی؛ فضایی برای تکریم شاعر عشق و معرفت

شیراز، شهر شعر و عشق است و دیدنی‌های بسیاری دارد. یکی از این دیدنی‌های خاص و مهم، آرامگاهی است که استاد سخن، سعدی شیرازی در آن به خاک سپرده شده است.

شیخ سعدی، شاعر بزرگ قرن ششم و هفتم هجری، از تاثیرگذارترین چهره‌های ادبی ایران است. آثار او مانند گلستان و بوستان، قصه‌هایی از حکمت، عشق و اخلاق را بازگو می‌کنند و همچنان جایگاهی بلند در دل ادبیات و فرهنگ ایران‌زمین دارند.

آرامگاه سعدی در دوره‌های مختلف ساخته و ویران شده است؛ باوجوداین، کریم‌خان زند که اهل شعر و ادب و حاکمی فرهیخته بود، آرامگاه این شاعر بزرگ را احیا کرد و بنای فعلی نیز در دوره پهلوی ساخته شد. این بنا با معماری زیبا و الهام‌گرفته از سبک ایرانی، در باغ دلگشا، یکی از خوش‌آب‌و‌هواترین مناطق شیراز، قرار دارد؛ جایی که گفته می‌شود سعدی سال‌های پایانی عمرش را همان‌جا گذرانده است. با بوکینگ همراه باشید تا بیشتر با این مجموعه‌ دیدنی آشنا شویم.

با تور ارزان شیراز همسفر شوید و خاطراتی رویایی خلق کنید.

درباره آرامگاه سعدی بیشتر بدانید:

• آرامگاه سعدی کجاست؟
• تاریخچه آرامگاه سعدی
• معماری آرامگاه سعدی
• بخش های مختلف آرامگاه سعدی
• اطلاعات بازدید از آرامگاه سعدی
• دیدنی های اطراف آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی کجاست؟

• آدرس: استان فارس، شهر شیراز، منطقه ۳، محله نیستان (سعدیه)، باغ دلگشا (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۲۳۰۰ ۳۷۳۰ ۰۷۱

آرامگاه سعدی در یکی از زیباترین مناطق شمال شرقی شیراز، در دامنه کوه و در انتهای خیابان بوستان واقع شده است؛ خیابانی که برخی از زیباترین مکان‌های دیدنی شیراز، ازجمله باغ باستانی دلگشا و باغ طاووسیه را در خود جای داده است.

مسیر دسترسی به آرامگاه سعدی

• مترو: برای رفتن به سعدیه می‌توانید از خط دو مترو شیراز استفاده کنید. ایستگاه ولیعصر، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آرامگاه سعدی است که تقریبا ۴ کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو) از آن فاصله دارد.
• اتوبوس: خطوط اتوبوس مختلفی از پایانه‌های دستغیب و نمازی به سمت بلوار نارنجستان و آرامگاه سعدی فعال هستند. این اتوبوس‌ها در ایستگاه سعدیه، واقع در بلوار نیستان، توقف دارند؛ ایستگاه سعدیه تقریبا ۱ کیلومتر (۱۵ دقیقه پیاده‌روی) با آرامگاه فاصله دارد.
• تاکسی: تاکسی‌های اینترنتی و خطی ازجمله راحت‌ترین و ساده‌ترین وسایل حمل‌ونقل برای رفتن به سعدیه هستند. در مرکز شهر، پایانه تاکسی علی‌ابن‌حمزه و در نزدیکی خیابان قصر دشت، ایستگاه تاکسی فرزانگان نیز گزینه‌های مناسبی برای دسترسی به این مجموعه‌اند؛ ضمن اینکه تاکسی‌های اینترنتی از هر نقطه شهر، شما را به آرامگاه سعدی می‌رسانند.

تاریخچه آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی در محلی ساخته شده که گفته می‌شود محل زندگی او در سال‌های پایانی عمرش بوده است. نخستین بار در قرن هفتم هجری، شمس‌الدین محمد صاحب‌دیوانی، وزیر معروف اباقاخان مغول، آرامگاهی بر مزار این شاعر بزرگ ساخت؛ اما این بنا چندین بار در طول تاریخ تخریب شد و تغییر کرد.

در سال ۹۹۸ هجری قمری، یعقوب ذوالقدر، حاکم وقت فارس، دستور تخریب آرامگاه سعدی را صادر کرد؛ اما در سال ۱۱۸۷ هجری قمری، کریم‌خان زند تصمیم گرفت بنای جدیدی از جنس گچ و آجر بر مزار سعدی بسازد. این ساختمان که به عمارتی ملوکانه شهرت داشت، تا مدت‌ها پابرجا بود و محل زیارت علاقه‌مندانِ این شاعر بزرگ شد.

اوایل دوره قاجار، براساس روایت محمدتقی بهروزی، یکی از علمای شیراز به‌دلیل انتساب شیخ عجل به مذهب اهل تسنن، دستور تخریب سنگ مزار او را داد؛ مدتی بعد، حاجی علی‌اکبرخان قوام‌الملک شیرازی، که از شخصیت‌های بانفوذ شیراز بود، سنگ جدیدی تهیه و روی مزار سعدی نصب کرد. او بخش‌هایی از اشعار سعدی را که در ستایش پیامبر اسلام سروده بود، روی این سنگ حک کرد تا آرامگاه مورد احترام همگان قرار گیرد.

در دوره قاجاریه، آرامگاه سعدی بار دیگر در سال ۱۳۰۱ هجری قمری توسط فتحعلی‌خان صاحب‌دیوان (داماد فتحعلی‌شاه) مرمت شد و چند سال بعد، حبیب‌الله‌خان قوام‌الملک نیز بخش‌هایی از آن را تعمیر کرد؛ بعداز این، اقدامی برای بازسازی اساسی آرامگاه تا دوران معاصر مطرح نشد؛ اما در سال ۱۳۲۴ شمسی، انجمن آثار ملی شیراز با دبیری استاد علی سامی، تصمیم گرفت که مجموعه سعدیه را احیا کند.

در سال ۱۳۲۷ شمسی، پس‌از پیگیری‌های استاد سامی، دبیر انجمن ملی شیراز با همکاری علی‌اصغرخان حکمت، رئیس انجمن آثار ملی و مسیو گدار، مدیر موسسه باستان‌شناسی ایران، تصمیم گرفته شد که آرامگاه جدیدی ساخته شود. نهایتا در سال ۱۳۲۸ شمسی، طراحی آرامگاه جدید به شرکتی ایرانی سپرده شد و ساخت آن در اسفند ۱۳۳۰ به پایان رسید. این بنا که با الهام از کاخ چهل‌ستون و معماری سنتی ایرانی طراحی شده بود، در تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۳۱ شمسی با حضور دکتر محمود حسابی، وزیر فرهنگ وقت، افتتاح شد و از آن زمان تا کنون، از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شیراز محسوب می‌شود.

برای رزرو هتل های شیراز در کمترین زمان در کنارتان هستیم.

معماری آرامگاه سعدی

محسن فروغی، معمار آرامگاه سعدی بوده است. فروغی که از معماران مدرنیست ایرانی بود، آرامگاه را با همکاری علی‌اکبر صادقی در سال ۱۳۳۰ طراحی کرد. در معماری این آرامگاه، تلفیقی از معماری سنتی و مدرن ایرانی دیده می‌شود که با طراحی منحصربه‌فرد، نگاه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

آرامگاه سعدی روی زیربنای ۲۵۷ مترمربعی ساخته شده است که بخش اصلی آن، از دو ایوان عمود بر هم تشکیل می‌شود. بالای این ایوان‌ها گنبدی فیروزه‌ای‌رنگ قرار دارد که به آرامگاه جلوه خاصی می‌دهد. کف بنا مشکی‌رنگ و هشت ستون ورودی آن از گرانیت قرمز ساخته شده‌اند. در طراحی ستون‌ها از چهل‌ستون اصفهان الهام گرفته شده است.

برای نمای بیرونی آرامگاه سعدی از سنگ تراورتن و برای نمای داخلی از سنگ مرمر استفاده شده است. این ترکیب، تلفیق معماری قدیم و جدید ایرانی را نشان می‌دهد و به زیبایی و اصالت این مکان افزوده است.

بیرون آرامگاه سعدی به‌شکل دو مستطیل درهم‌فرورفته است، اما وقتی وارد آن می‌شوید، فضایی هشت‌ضلعی با سقف گنبدی و کاشی‌های فیروزه‌ای و جلوه‌ای خاص، نظر شما را جلب می‌کند. سنگ قبر شیخ سعدی وسط فضای هشت‌ضلعی بنا قرار دارد که در هفت ضلع این فضا، اشعار زیبای سعدی از گلستان و بوستان به خط استاد ابراهیم بوذری نوشته شده است؛ همچنین در هشتمین ضلع، متنی از علی‌اصغر حکمت درباره چگونگی ساخت آرامگاه حک شده است که اهمیت تاریخی مجموعه را نشان می‌دهد.

در سمت چپ آرامگاه سعدی، راهرویی با هفت طاق هلالی وجود دارد که به آرامگاه شوریده شیرازی (فصیح‌الملک) می‌رسد. آرامگاه شوریده در اتاقی قرار دارد که بالای ورودی آن، شعری از او روی کاشی‌های سرمه‌ای نوشته شده است.

بخش های مختلف آرامگاه سعدی

داخل آرامگاه سعدی

داخل آرامگاه سعدی فضایی روح‌نواز دارد که با معماری سنتی و کاشی‌کاری‌های چشم‌نواز تزیین شده است. مقبره شیخ عجل در میانه بنا، زیر گنبد فیروزه‌ای قرار دارد و اطراف آن را با سنگ‌نوشته‌هایی از اشعارش زینت داده‌اند. در دیوارهای آرامگاه پنجره‌هایی مشبک به‌شکل گل هشت‌پر وجود دارد که نور ملایمی از آن به داخل می‌تابد؛ این نور در کنار رنگ‌بندی فیروزه‌ای داخل، فضایی آرام و معنوی ایجاد می‌کند و بازدیدکنندگان با خوانش اشعار شیخ بر فراز مقبره، لحظاتی ناب و دل‌نشین را تجربه می‌کنند.

سنگ قبر آرامگاه سعدی

سنگ قبر کنونی سعدی که از جنس سماق سرخ کم‌رنگ است، در دوره قاجار به همت علی‌اکبرخان قوام‌الملک شیرازی نصب شد. روی این سنگ، بیتی از اشعار بوستان با خطی زیبا و نستعلیق حک شده است. در بالای سنگ نیز عبارت قرآنی «کل شی هالک و انت الباقی» نوشته شده است که بر فناپذیری جهان و جاودانگی حقیقت تاکید دارد؛ همچنین، برای جلوگیری از آسیب و تخریب آن در دوره قاجار، بیتی در وصف پیامبر اسلام روی آن حک کرده‌اند.

کتیبه

کتیبه‌های آرامگاه سعدی از کتاب‌های بوستان و گلستان و همچنین قصاید، بدایع و طیبات شیخ انتخاب شده‌اند و مضامینی چون حکمت، عشق، اخلاق، مدح پیامبر اسلام و ستایش نیکی را دارند.

کتیبه ضلع غربی

کتیبه ضلع غربی آرامگاه سعدی حاوی قصیده‌ای از این شاعر بزرگ است که با لحنی پندآموز، به ناپایداری دنیا و گذر سریع عمر اشاره دارد. سعدی در این شعر توصیه می‌کند که نباید به زندگی فانی دل بست، زیرا جوانی و شکوه نیز مانند گل‌های بهاری، عمری کوتاه دارند. او همچنین به بی‌رحمی روزگار و بی‌وفایی چرخ فلک اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که نباید فریب ظواهر دنیا را خورد. در ادامه بخشی از این قصیده را مطالعه می‌کنید:

خوش است عمر دریغا که جاودانی نیست / پس اعتماد بر این پنج روز فانی نیست 

درخت قد صنوبر خرام انسان را / مدام رونق نوباوه جوانی نیست 

گلی‌ست خرم و خندان و تازه و خوش‌بوی / ولیک امید ثباتش چنان که دانی نیست 

دوام پرورش اندر کنار مادر دهر / طمع مکن که در او بوی مهربانی نیست 

مباش غره و غافل چو میش سر در پیش / که در طبیعت این گرگ گله‌بانی نیست 

چه حاجت است عیان را به استماع بیان؟ / که بی‌وفایی دور فلک نهانی نیست 

کدام باد بهاری وزید در آفاق / که باز در عقبش نکبتی خزانی نیست؟

کتیبه ضلع شمال شرقی

کتیبه ضلع شمال شرقی آرامگاه سعدی، حکایتی از بوستان است که داستان ذوالنون مصری (یکی از بزرگان تصوف) را روایت می‌کند. این حکایت به تواضع و فروتنی انسان‌های بزرگ اشاره دارد و تاکید می‌کند که بزرگی در افتادگی است. در ادامه، بخشی از این مثنوی حک شده در آرامگاه را می‌خوانید:

الا ای که بر خاک ما بگذری / به خاک عزیزان که یاد آوری

که گر خاک شد سعدی، او را چه غم؟ / که در زندگی خاک بوده‌ست هم 

به بیچارگی تن فرا خاک داد / وگر گرد عالم برآمد چو باد

بسی برنیاید که خاکش خورد / دگر باره بادش به عالم برد

مگر تا گلستان معنی شکفت / بر او هیچ بلبل چنین خوش نگفت 

عجب گر بمیرد چنین بلبلی / که بر استخوانش نروید گلی

کتیبه ضلع جنوب شرقی

کتیبه ضلع جنوب شرقی آرامگاه سعدی شامل حکایتی از گلستان با مضمونی عارفانه می‌شود. در این حکایت، سعدی از سفری شبانه می‌گوید که در آن، هم‌سفرش با شنیدن نغمه پرندگان دچار حالی عرفانی شده و با بی‌قراری به عبادت پرداخته است. در ادامه، این حکایت را می‌خوانید:

یاد دارم که شبی در کاروانی، همه شب رفته بودم و سحر در کنار بیشه‌ای خفته. شوریده‌ای که در آن سفر همراه ما بود، نعره‌ای برآورد و راه بیابان گرفت و یک نفس آرام نیافت. چون روز شد، گفتمش: آن چه حالت بود؟ گفت: بلبلان را دیدم که به نالش در آمده بودند از درخت و کبکان از کوه و غوکان در آب و بهایم از بیشه؛ اندیشه کردم که مروت نباشد همه در تسبیح و من به غفلت خفته.

دوش مرغی به صبح می‌نالید / عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

یکی از دوستان مخلص را / مگر آواز من رسید به گوش

گفت باور نداشتم که تو را / بانگ مرغی چنین کند مدهوش

گفتم: این شرط آدمیت نیست / مرغ تسبیح‌گوی و من خاموش

کتیبه ضلع جنوب غربی

کتیبه ضلع جنوب غربی آرامگاه سعدی، غزلی از بدایع او است که احتمالا به دوران میان‌سالی‌اش تعلق دارد. این شعر نگاهی عرفانی و انتقادی به دنیا و تعلقات آن دارد و مخاطب را به رهایی از وابستگی‌های دنیوی و درک حقیقت دعوت می‌کند. در ادامه، این غزل را می‌خوانید:

ای صوفی سرگردان، در بند نکونامی / تا درد نیاشامی، زین درد نیارامی

ملک صمدیت را، چه سود و زیان دارد / گر حافظ قرآنی، یا عابد اصنامی

زهدت به چه کار آید، گر رانده درگاهی؟ / کفرت چه زیان دارد، گر نیک سرانجامی

بیچاره توفیقند، هم صالح و هم طالح / درمانده تقدیرند، هم عارف و هم عامی

جهدت نکند آزاد، ای صید که در بندی / سودت نکند پرواز، ای مرغ که در دامی

جامی چه بقا دارد، در رهگذر سنگی؟ / دور فلک آن سنگ است، ای خواجه تو آن جامی

این ملک خلل گیرد، گر خود ملک رومی / وین روز به شام آید، گر پادشه شامی

کام همه دنیا را، بر هیچ منه سعدی / چون با دگری باید، پرداخت به ناکامی

گر عاقل و هشیاری، وز دل خبری داری / تا آدمیت خوانند، ورنه کم از انعامی

کتیبه ضلع شمال غربی

کتیبه ضلع شمال غربی که در نزدیکی آرامگاه شوریده شیرازی قرار دارد، شامل دو شعر از سعدی می‌شود؛ غزلی از طیبات که به خط سلطان ابراهیم نوشته شده است و قصیده‌ای عرفانی. غزل سعدی نگاهی عاشقانه و عارفانه به جهان دارد. در ادامه، چند بیت از این غزل را می‌خوانید:

به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست / عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست

به غنیمت شمر ای دوست دم عیسی صبح / تا دل مرده مگر زنده کنی کاین دم از اوست

نه فلک راست مسلم نه ملک را حاصل / آنچه در سر سویدای بنی‌آدم از اوست

به حلاوت بخورم زهر که شاهد ساقی‌ست / به ارادت ببرم درد که درمان هم از اوست

زخم خونینم اگر به نشود به باشد / خنک آن زخم که هر لحظه مرا مرهم از اوست

غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد / ساقیا باده بده شادی آن کاین غم از اوست

پادشاهی و گدایی بر ما یکسان است / که بر این در همه را پشت عبادت خم از اوست

سعدیا گر بکند سیل فنا خانه عمر / دل قوی دار که بنیاد بقا محکم از اوست

قصیده ضلع شمال غربی آرامگاه به ناپایداری دنیا و بی‌ارزشی وابستگی‌های دنیوی اشاره دارد. این قصیده با مطلع زیر آغاز می‌شود:

خاک من و توست که باد شمال / می‌بردش سوی یمین و شمال

عمر به افسوس برفت آنچه رفت / دیگرش از دست مده بر محال

کتیبه ضلع شرقی

کتیبه ضلع شرقی آرامگاه سعدی، ۱۲ بیت از قصیده‌ای است که به خط نستعلیق نوشته شده است. این قصیده به تحولات زندگی، گذرا بودن دنیا و بی‌ثباتی آن اشاره دارد و یادآوری می‌کند که هیچ‌چیز در این جهان پایدار نیست. شعر این کتیبه به شرح زیر است:

بسی صورت بگردیدست عالم / وزین صورت بگردد عاقبت هم

عمارت با سرای دیگر انداز / که دنیا را اساسی نیست محکم

مثال عمر، سر بر کرده شمعی‌ست / که کوته باز می‌باشد دمادم

و یا برف گدازان بر سر کوه / کزو هر لحظه جزوی می‌شود کم

بسا خاکا به زیر پای نادان / که گر بازش کنی دستست و معصم

نه چشم طامع از دنیا شود سیر / نه هرگز چاه پر گردد به شبنم

گل فرزند آدم خشت کردند / نمی‌جنبد دل فرزند آدم

به سیم و زر نکونامی به دست آر / منه بر هم که برگیرندش از هم

فریدون را سرآمد پادشاهی / سلیمان را برفت از دست، خاتم

به نیشی می‌زند دوران گیتی / که آن را تا قیامت نیست مرهم

وفاداری مجوی از دهر خون‌خوار / محالست انگبین در کام ارقم

به نقل از اوستادان یاد دارم / که شاهان عجم کیخسرو و جم

کتیبه سنگ قبر

پس‌از تخریب سنگ قبر سعدی در اوایل دوران قاجار، برای جلوگیری از آسیب دوباره، کتیبه‌ای روی آن قرار داده شد که شامل یکی از مثنوی‌های سعدی از بوستان در مدح پیامبر اسلام می‌شود. این شعر با ابیات زیر آغاز می‌شود:

کریم السجایا جمیل الشیم / نبی البرایا شفیع الامم

امام رسل، پیشوای سبیل / امین خدا، مهبط جبرئیل

روی سنگ قبر، کتیبه‌ای دیگر قرار دارد که متنی از علی‌اصغر حکمت است. این متن شامل روند و جزئیات ساخت آرامگاه سعدی و تاریخچه آن می‌شود.

کتیبه سنگی سردر آرامگاه

کتیبه دیگری در آرامگاه سعدی وجود دارد که برای سردر آرامگاه تعبیه شده و متعلق به دوران کریم‌خان زند است. این کتیبه براثر سانحه‌ای در گذشته شکسته است؛ اما هم‌اکنون در محل آرامگاه نگهداری می‌شود. این کتیبه هنگام خاک‌برداری خیابان برای تعمیر آسفالت، از دل خاک پیدا شد. روی این سنگ قسمتی از شعر سعدی به خط ثلث عالی نوشته شده است که با این بیت آغاز می‌شود:

خدایا به عزت که خوارم مکن / به ذل گنه شرمسارم مکن

حوض ماهی و کاشی‌کاری‌های داخل حوض آرامگاه سعدی

حوض ماهی که در سمت چپ آرامگاه سعدی قرار دارد، حوضی هشت‌ضلعی با زیربنای حدود ۳۰٫۲۵ متر مربع است که با ۲۸ پله به صحن آرامگاه متصل می‌شود. آب این حوض از قناتی مقدس برای مردم شیراز سرچشمه می‌گرفته است. این حوض در سال ۱۳۷۲ به‌دستِ استاد کاشی‌کار «تیرانداز» با کاشی‌کاری‌هایی به سبک سلجوقی تزیین شد. بر فراز حوض، یک نورگیر هشت‌ضلعی و دو نورگیر چهارضلعی در دوطرف آن قرار دارد که نور طبیعی را به فضای داخلی آرامگاه هدایت می‌کند.

در گذشته، مردم شیراز بر این باور بودند که آب حوض ماهی آرامگاه سعدی، خاصیت شفابخشی دارد و به‌ویژه در چهارشنبه‌سوری، لباس‌هایشان را در آن می‌شستند؛ همچنین، اعتقاد داشتند که شستن دست در این آب، می‌تواند موجب گشایش بخت دختران و پسران شود.

حوض سکه آرامگاه سعدی

حوض سکه، حوضی مستطیل‌شکل در جلوی ایوان آرامگاه سعدی است که مردم برای برآورده شدن حاجات خود، سکه در آن می‌اندازند. این رسم پس‌از کم‌آب شدن حوض ماهی شکل گرفت و به سنتی جدید تبدیل شد. با خشک شدن قنات موجود در محوطه، این حوض نیز کم‌آب شد و این سنت از رونق افتاد.

زیرزمین آرامگاه سعدی

در گذشته، زیرزمین آرامگاه سعدی محل جریان آب قنات سعدی و حوض ماهی بود، اما امروز به چای‌خانه‌ای سنتی تبدیل شده است. این فضا که کاشی‌کاری‌هایی چشم‌نواز دارد، محیطی آرام و دل‌نشین برای استراحت و نوشیدن چای ایرانی است.

قنات آرامگاه سعدی

قنات سعدی با قدمتی حدود ۱۵۰۰ سال، از کوه بمو سرچشمه می‌گیرد و پس‌از طی مسیری طولانی، به آرامگاه سعدی و حوض ماهی می‌رسد. این قنات در گذشته منبع تامین آب منطقه بود و حتی آسیاب‌هایی را به حرکت درمی‌آورده است؛ اما با گذر زمان و وقوع خشک‌سالی‌های پی‌درپی، آب‌دهی آن کاهش یافت.

ساختمان و نمای آرامگاه سعدی

ساختمان آرامگاه سعدی از دو بخش مستطیلی تشکیل شده که طراحی آن بسیار جذاب و خاص است. بخش اول شامل ایوانی هشت‌ستونه و نمایی با سنگ تراورتن است که باشکوه جلوه می‌کند. بخش دوم، راهرویی با هفت طاق هلالی است که فضایی متفاوت و زیبا ایجاد می‌کند. مقبره سعدی در تقاطع این دو بخش مستطیلی قرار دارد و فضای داخلی آن هشت‌ضلعی است. نمای داخلی آرامگاه با سنگ مرمر تزیین شده و گنبد فیروزه‌ای رنگ بالای مقبره، حال‌و هوای خاصی به آرامگاه بخشیده است.

محوطه و حیاط آرامگاه سعدی

محوطه آرامگاه سعدی با مساحت حدود ۱۰ هزار و ۳۹۵ مترمربع، به سبک ایرانی طراحی شده است و شامل گل‌کاری، درخت‌کاری و باغچه‌بندی می‌شود. در مرکز حیاط، دو حوض مستطیلی در جهت شمالی-جنوبی و حوض مستطیل دیگری در مقابل ایوان اصلی در جهت شرقی-غربی قرار دارند؛ همچنین، حوض سکه‌ای در جلوی بنای اصلی آرامگاه ساخته شده است.

کتابخانه آرامگاه سعدی

کتابخانه آرامگاه سعدی در جوار این آرامگاه تاریخی واقع شده است و از مراکز فرهنگی مهم شیراز به شمار می‌رود. این کتابخانه با هدف ترویج فرهنگ و علم در منطقه سعدیه بنا شد و در سال‌های اخیر به پاتوقی برای علاقه‌مندان مطالعه و پژوهش تبدیل شده است. در داخل آن، مجموعه‌ای از کتاب‌های متنوع در زمینه‌های مختلف در دسترس عموم قرار دارد. علاوه‌بر داشتن کتاب‌های عمومی، این کتابخانه به‌عنوان مرکزی پژوهشی، به محققان و دانشجویان نیز خدمات ارائه می‌دهد.

با خرید بلیط هواپیما شیراز در کمترین زمان بدون دغدغه راهی سفر شوید.

اطلاعات بازدید از آرامگاه سعدی

• ساعت‌ بازدید (سال ۱۴۰۴): ۶ ماه اول سال از ساعت ۸:۳۰ الی ۲۲:۳۰ و ۶ ماه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ الی ۲۱
• هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴):  گردشگران ایرانی ۳۰ هزار تومان و گردشگران خارجی ۲۵۰ هزار تومان

نکات بازدید از آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شیراز است که نباید بازدید از آن را از دست داد. در اینجا نکات مهمی را برای بازدید بهتر و راحت‌تر از این مکان زیبا آورده‌ایم:

• زمان مورد نیاز برای بازدید: بازدید از آرامگاه سعدی حدود ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد. این زمان برای بازدید از خود آرامگاه، حیاط، محوطه و کتابخانه کافی است.
• بهترین زمان بازدید: بهترین زمان برای بازدید از آرامگاه سعدی، اوایل صبح یا اواخر بعدازظهر است؛ به‌خصوص در فصل‌های بهار و پاییز که هوای شیراز معتدل و دل‌پذیر است.
• عکاسی: اجازه عکاسی در داخل آرامگاه و حیاط وجود دارد، اما رعایت آرامش و احترام به دیگر بازدیدکنندگان ضروری است.
• نزدیکی به دیگر جاذبه‌ها: ازآنجایی‌که آرامگاه سعدی در مرکز شهر شیراز واقع شده است، توصیه می‌کنیم بازدید از دیگر جاذبه‌ها مانند آرامگاه حافظ، باغ ارم و بازار وکیل را نیز از دست ندهید.
• خرید سوغات: اطراف آرامگاه، فروشگاه‌هایی وجود دارند که سوغات و محصولات محلی شیراز را می‌فروشند؛ خرید از این فروشگاه‌ها، خاطره سفرتان را زنده نگه می‌دارد.

دیدنی های اطراف آرامگاه سعدی

اطراف آرامگاه سعدی، جاذبه‌های دیدنی دیگری نیز وجود دارد که هرکدام با تاریخ، معماری و فضای دل‌نشین خود، تجربه‌ای به‌یادماندنی از سفر به شیراز را به ارمغان می‌آورند.

باغ دلگشا

• فاصله از آرامگاه سعدی: حدود ۱ کیلومتر (۱۲ دقیقه پیاده‌روی)

باغ دلگشا از باغ‌های تاریخی شیراز است که به دوران ساسانیان، صفویه و قاجار تعلق دارد. عمارت موجود در این باغ به شیوه معماری کاخ‌های ساسانی، همچون بیشاپور در دوره زندیه، ساخته شده و شامل تالاری با چهار شاه‌نشین است. این عمارت که سه طبقه و ایوانی با دو ستون دارد، با آینه‌کاری‌های زیبا و نقاشی‌های رنگ روغن تزیین شده است. باغ دلگشا ۵٫۷ هکتار وسعت دارد و سراسر آن درختان نارنج و پرتقال کاشته شده است.

آرامگاه حافظ

• فاصله از آرامگاه سعدی: حدود ۳ کیلومتر (۶ دقیقه با خودرو)

آرامگاه حافظ، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شیراز، محل دفن حافظ، شاعر بزرگ قرن هشتم هجری است. این مجموعه در دوره پهلوی با طراحی جدید بازسازی شده است. بنای اصلی آرامگاه شامل مقبره‌ای با گنبدی از جنس مس می‌شود که بر هشت ستون سنگی قرار گرفته و با کاشی‌کاری‌های زیبا با رنگ‌های قهوه‌ای و فیروزه‌ای تزیین شده است. هشت ستون مقبره بیانگر نماد ساده‌زیستی حافظ هستند. باغ سرسبز، حوض‌های بزرگ و فضای روح‌نواز این آرامگاه، محلی آرامش‌بخش برای دوستداران شعر و ادب فارسی است.

باغ جهان‌نما

• فاصله از آرامگاه سعدی: حدود ۴ کیلومتر (۸ دقیقه با خودرو)

باغ جهان‌نما از قدیمی‌ترین باغ‌های شیراز است که قدمتش به دوران آل‌مظفر می‌رسد و در دوره زندیه بازسازی شده است. این باغ شامل عمارتی هشت‌ضلعی، حوضی بزرگ در مرکز و درختانی سرسبز می‌شود. عمارت باغ به سبک معماری زندیه ساخته شده و با نقاشی‌های دیواری و آینه‌کاری تزیین شده است. این باغ که امروز از جاذبه‌های دیدنی شیراز به شمار می‌رود، در گذشته تفرجگاه پادشاهان بوده است.

خانه قوام

• فاصله از آرامگاه سعدی: حدود ۵ کیلومتر (۸ دقیقه با خودرو)

خانه یا نارنجستان قوام از زیباترین بناهای تاریخی شیراز است که در دوره قاجار و به دستور خاندان قوام ساخته شده است. این عمارت با باغی سرسبز از درختان نارنج احاطه شده است و در معماری آن، ترکیبی از سنت‌های ایرانی و عناصر اروپایی دیده می‌شود. تالار اصلی آن شامل آیینه‌کاری‌هایی باشکوه، کاشی‌کاری‌های ظریف و نقاشی‌هایی چشم‌نواز است و جلوه‌ای پرنقش‌ونگار و زیبا دارد. این مجموعه در گذشته به‌عنوان دارالحکومه استفاده می‌شده است.

ارگ کریم‌خان زند

• فاصله از آرامگاه سعدی: حدود ۶ کیلومتر (۱۱ دقیقه با خودرو)

ارگ کریم‌خان زند از مهم‌ترین بناهای تاریخی شیراز است که در دوره زندیه و به فرمان کریم‌خان زند ساخته شده است. این ارگ دیوارهای بلند آجری و چهار برج استوانه‌ای دارد و در طراحی آن، ترکیبی از معماری نظامی و مسکونی دیده می‌شود. این ارگ، بخش‌های مختلفی مانند حمام، حوض‌خانه، عمارت شاه‌نشین و باغی با درختان مرکبات دارد. در دوران زندیه، این مکان محل سکونت کریم‌خان بود، اما در دوره قاجار و پهلوی کاربری‌های دیگری نیز پیدا کرد.