جشن میانه زمستان، یکی از جشن‌های باستانی ایران، مصادف با ۱۵ بهمن‌ماه است.
جشن میانه زمستان، یکی از جشن‌های کهن و فراموش‌شده ایران است. این جشن، در روز ۱۵ بهمن‌ماه برگزار می‌شود و از جمله آداب و رسوم آن می‌توان به روشن کردن آتش، خواندن آهنگ‌های محلی و رقص و پایکوبی اشاره کرد. در ادامه به معرفی این رویداد زمستانی می‌پردازیم.
بسیاری از علاقه‌مندان به آیین‌های باستانی، این جشن را بهانه‌ای برای سفر به شهرهایی مثل کردستان یا مازندران قرار می‌دهند. برای تجربه‌ای بهتر، می‌توانید از طریق صفحه رزرو هتل، اقامتگاه دلخواه خود را انتخاب کنید.
هرآنچه باید درباره جشن میانه زمستان بدانید:
- جشن میانه زمستان چیست؟
- فلسفه و تاریخچه جشن میانه زمستان
- آشنایی با گاهنبار
- زمان برگزاری جشن میانه زمستان
- آداب و رسوم جشن میانه زمستان
- جشن میانه زمستان در مناطق مختلف ایران
جشن میانه زمستان چیست؟
جشن میانه زمستان، یکی از آیین‌های قدیمی ایرانی است که در گذشته در نیمه زمستان و ۴۵ روز مانده به بهار برگزار می‌شد. ایرانیان باستان، به‌ویژه کشاورزان، در این روز با روشن کردن آتش، پایکوبی و درست کردن غذاهای خوشمزه، قدردانی خود را برای نزدیک شدن به بهار و فرا رسیدن زمان باروری زمین نشان می‌دادند. این جشن، نقطه عطفی برای گذر از سرمای نیمه اول زمستان و حرکت به سوی نیمه دوم این فصل و گرمای بهاری است.
در گذشته، مردم ایران ۱ سال را به ۴ بخش تقسیم می‌کردند و به هر بخش، ۱ «ورشیم» می‌گفتند. هر ورشیم هم به ۲ بخش، تقسیم و در نیمه هر ورشیم، جشنی برگزار می‌شد. جشن نیمه بهار، جشن نیمه تابستان و جشن نیمه پاییز هم درست مانند جشن نیمه زمستان، براساس چرخه فصل‌ها برگزار می‌شدند و کشاورزان با استفاده از این تقسیم‌بندی فصلی، در ارتباط با کشت‌وکار خود تصمیم‌گیری می‌کردند.
فلسفه و تاریخچه جشن میانه زمستان
جشن میانه زمستان، نمادی از بازگشت نور، گرما و امید است. در نیمه دوم زمستان، روزها به‌تدریج طولانی‌تر می‌شوند و از سرمای زمستان کاسته می‌شود. ایرانیان در گذشته، این جشن را به‌عنوان لحظه‌ای مهم برای گذر از تاریکی و سرمای زمستان و ورود به روزهای روشن‌تر و گرم‌تر، برگزار می‌کردند. یکی از جنبه‌های مهم جشن میانه زمستان، توجه به عناصری مانند آتش، خورشید و نور است؛ در این زمان، مردم دور هم جمع می‌شدند و غذاهای گرم می‌خوردند و با آتش‌بازی، به استقبال گرما و نور می‌رفتند.
آشنایی با گاهنبار
در گذشته، به جشن‌هایی که در نیمه هر فصل برگزار می‌شدند، جشن‌های گاهنباری گفته می‌شد. بسیاری بر این باور هستند که جشن نیمه زمستان و سایر جشن‌های فصلی، در باورهای زرتشتی ریشه دارند؛ اما از نظر برخی از پژوهشگران، موبدان زرتشتی در دوره سلسله ساسانیان، این آیین‌های کهن ایرانی را تغییر دادند تا به آن‌ها جنبه‌های دینی ببخشند.
از نظر مورخان، در گذشته ۸ جشن گاهنباری وجود داشته است؛ اما موبدان برای هماهنگ کردن این مراسم با ۶ مرحله آفرینش جهان، ۲ جشن را حذف کرده‌اند. هر گاهنبار، شامل جشنی ۵ روزه بوده است و آخرین روز جشن هم به‌عنوان مهم‌ترین روز مراسم شناخته می‌شد.
زمان برگزاری جشن میانه زمستان
زمان برگزاری جشن میانه زمستان، ۱۵ بهمن ماه است؛ یعنی دقیقا ۴۵ روز بعد از آغاز فصل زمستان و ۴۵ روز مانده به بهار. ایرانیان معتقد بودند که در این زمان، از شدت سرمای زمستان کاسته می‌شود و روزها به‌تدریج، گرم‌تر می‌شوند.
آداب و رسوم جشن میانه زمستان
در زمان جشن میانه زمستان، مردم دور هم جمع می‌شدند، آتش روشن می‌کردند، آهنگ‌های محلی خود را می‌خواندند و به رقص و پایکوبی مشغول می‌شدند. در این جشن‌ها، غذاهای گرم و میوه‌های فصلی روی سفره‌ها گذاشته می‌شد. کشاورزان هم تجهیزات خود را برای شروع سالی جدید و کشت‌وکار آماده می‌کردند.
جشن میانه زمستان در مناطق مختلف ایران
در گذشته، جشن میانه زمستان در سراسر ایران برگزار می‌شد؛ ولی حالا این جشن تقریبا فراموش شده است و فقط در برخی از نقاط ایران، به‌ویژه در مناطق کوهستانی، به شیوه‌های مختلفی برگزار می‌شود. در ادامه می‌توانید نام شهرهایی که میانه زمستان را جشن می‌گیرند، مشاهده کنید:
- کردستان: در منطقه اورامانات کردستان، در نیمه بهمن‌ماه، مراسمی مشابه جشن میانه زمستان و با عنوان جشن «پیرشالیار» یا شهریار برگزار می‌شود.
- مازندران: در بخش‌هایی از طبرستان قدیم یا مازندران امروزی، جشنی مشابه جشن میانه زمستان برگزار می‌شود؛ ولی به جشن «میرما» معروف است.
در صورتی که قصد دارید در این جشن محلی شرکت کنید، می‌توانید با مراجعه به صفحه بلیط هواپیما برنامه ریزی سفر خود را آغاز کنید.
دیدگاه شما چیست؟