بزرگترین سدهای ایران ظرفیت بالایی دارند و نقش مهمی در تامین آب و انرژی کشور ایفا می‌کنند؛ همچنین، سدهای بزرگ در مدیریت سیلاب‌ها و جلوگیری از خسارت‌های ناشی از طغیان رودخانه‌ها موثر هستند.
بزرگترین سدهای ایران نه‌تنها ازنظر مهندسی بسیار ویژه هستند، بلکه به جاذبه‌های گردشگری نیز تبدیل شده‌اند. سدهایی مانند سد کرخه، سد دز، سد سیمره و سد گتوند علیا، هرکدام ویژگی‌های خاصی دارند و به‌عنوان شاهکارهای مهندسی در کشور شناخته می‌شوند. این سدها علاوه‌بر تامین منابع حیاتی، از جاذبه‌های گردشگری نیز به شمار می‌آیند که گردشگران می‌توانند از مناظر طبیعی و امکانات تفریحی آن‌ها لذت ببرند. برای آشنایی بیشتر با این سدها و اطلاعات مفید درباره بازدید از آن‌ها، می‌توانید با مقاله‌های تخصصی در بوکینگ همراه باشید و تجربه‌ای متفاوت از گردشگری آبی در ایران داشته باشید.
بزرگترین سدهای ایران:
سد خاکی کرخه
- آدرس: خوزستان، شهرستان اندیمشک (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۷٬۳۰۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: از سال ١٣٧٠ تا سال ١٣٨٠
سد کرخه روی رود کرخه ساخته شده است و بزرگترین سد خاکی ایران و خاورمیانه به شمار می‌رود. نیروگاه سد کرخه با ظرفیت ۴۰۰ مگاوات، نقش مهمی در تامین برق منطقه ایفا می‌کند. اهداف ساخت این سد عبارتاند از: کنترل سیلاب‌های مخرب، تامین آب کشاورزی برای ۳۴۰٬۰۰۰ هکتار از زمین‌های پایین‌دست و تولید برق.
سد کرخه علاوه‌بر اهمیت اقتصادی و زیست‌محیطی‌ای که دارد، از جاذبه‌های گردشگری خوزستان نیز محسوب می‌شود. دریاچه وسیع این سد با چشم‌اندازهای زیبا، به‌ویژه در زمان طلوع و غروب آفتاب، گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. امکانات تفریحی اطراف دریاچه، مانند دهکده گردشگری، ورزش‌های آبی و رستوران‌ها، این منطقه را به مقصدی مناسب برای طبیعت‌گردی و تفریح خانوادگی تبدیل کرده است.
منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: نیکی کریمیان
سد گتوند علیا
- آدرس: خوزستان، شهرستان گتوند (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۴٬۵۰۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: از سال ١٣٧٦ تا سال ١٣٩٠
سد گتوند علیا، دومین سد بزرگ ایران است که در استان خوزستان قرار دارد و روی رودخانه کارون ساخته شده است. نیروگاه سد گتوند علیا با توان تولید دو هزار مگاوات برق، نقش مهمی در تامین انرژی کشور ایفا می‌کند. هدف از ساخت این سد، کنترل سیلاب‌های کارون، تامین آب آشامیدنی و کشاورزی و تولید برق بود.
با وجود اهداف مثبت در ساخت سد گتوند علیا، قرارگیری این سد در نزدیکی معدن نمک، باعث ورود حجم زیادی از نمک به مخزن آن شده است و شوری آب رود کارون را افزایش داده است. این مسئله برای کشاورزی خوزستان، مشکلاتی را ایجاد کرده است و انتقاداتی را نیز ازسوی کارشناسان به همراه داشته است؛ بااین‌حال، مناطق اطراف سد گتوند علیا با طبیعت سرسبزی که دارد، مقصدی جذاب برای گردشگران محسوب می‌شود.
منبع: گوگل مپ، عکاس: مرجان یزدانی
سد دز
- آدرس: خوزستان، شهرستان اندیمشک (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۳٬۳۰۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: از سال ١٣٣٨ تا سال ١٣٤١
سد دز، که روی رود دز ساخته شده است، ازنظر تولید برق و تامین آب کشاورزی، از سدهای مهم ایران به شمار می‌رود. این سد با توان تولید ۵۲۰ مگاوات برق، نقش مهمی در تامین انرژی کشور ایفا می‌کند.
سد دز علاوه‌بر اهمیت اقتصادی‌ای که دارد، از جاذبه‌های گردشگری خوزستان نیز محسوب می‌شود. دریاچه‌ای به طول ۶۵ کیلومتر پشت این سد شکل گرفته است که جزیره‌ای زیبا در قلب آن قرار دارد و گردشگران معمولا با قایق به آنجا می‌روند. امکان قایق‌سواری، پیک‌نیک و طبیعت‌گردی در کنار این دریاچه، به‌ویژه در فصل‌های بهار و پاییز، باعث شده است که سد دز، به یکی از مقاصد محبوب گردشگری در منطقه خوزستان تبدیل شود.
منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: نادر احمدی
سد سیمره
- آدرس: ایلام، شهرستان بدره، مرز رومشکان و ایلام (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۳٬۲۰۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۷۵
سد سیمره، که در مسیر رودخانه سیمره ساخته شده، بزرگترین سد غرب کشور است؛ همچنین، نیروگاه این سد با تولید سالانه ۶۷۳ گیگاوات ساعت برق، نقشی مهم در تامین انرژی کشور ایفا می‌کند.
سد سیمره علاوه‌بر اینکه اهمیت فنی و اقتصادی بسیاری دارد، از جاذبه‌های گردشگری غرب ایران نیز به شمار می‌رود. دریاچه پشت سد با چشم‌اندازی زیبا و آب‌وهوایی مطلوب، سالانه میزبان گردشگران بسیاری است که برای قایق‌سواری، ماهیگیری و تماشای پرندگان مهاجر به این منطقه سفر می‌کنند.
منبع: گوگل مپ، عکاس: مریم معصومی
سد کارون ۱
- آدرس: خوزستان، شهرستان مسجد سلیمان (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۳٬۱۳۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: از سال ١٣٤٤ تا ١٣٥٤
سد کارون ١، که با نام سد شهید عباسپور نیز شناخته می‌شود، از نخستین سدهای بزرگ ایران و خاورمیانه است که روی رودخانه کارون ساخته شده است. هدف از احداث آن، تامین انرژی برق آبی، کنترل سیلاب‌ها و تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و آشامیدنی بوده است.
دریاچه پشت سد کارون ۱، از جاذبه‌های طبیعی زیبای خوزستان به شمار می‌رود که جزیره‌ای به نام کوشک در قلب آن قرار دارد. این جزیره با داشتن آب‌وهوای مطبوع، پوشش گیاهی سرسبز و مسیرهای سنگی، محیط مناسبی را برای طبیعت‌گردی و کوه‌پیمایی فراهم کرده است؛ همچنین، وجود امکاناتی مانند ویلاهای مجهز، فضای سبز، سالن‌های ورزشی و زمین فوتبال، اقامت در این منطقه را برای گردشگران دل‌پذیرتر کرده است؛ علاوه‌بر این، امکان قایق‌سواری و ماهیگیری در دریاچه، تجربه‌ای جذاب را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
منبع: گوگل مپ، عکاس: خانم بختیاری
سد کارون ۳
- آدرس: خوزستان، شهرستان ایذه، شهر دهدز (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۳٬۰۰۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: مرحله اول از سال ١٣٥٧ تا ١٣٦٨، مرحله دوم از سال ١٣٧٠ تا ١٣٧٣، بهره‌برداری در سال ١٣٨٣
سد کارون ٣، از سدهای بزرگ ایران است که روی رودخانه کارون احداث شده است. نیروگاه سد کارون ٣، با ظرفیت ٢٬٢٨٠ مگاوات و تولید سالانه ٤٬١٧٢ گیگاوات ساعت برق، از نیروگاه‌های مهم برق آبی ایران محسوب می‌شود. این سد علاوه‌بر تامین انرژی، نقشی اساسی در کنترل سیلاب‌ها و تامین آب آشامیدنی و کشاورزی منطقه دارد.
دریاچه سد کارون ٣، چشم‌اندازی زیبا و آب‌وهوایی مطبوع دارد؛ همچنین، وجود امکاناتی مانند قایق‌سواری، ماهیگیری و کوه‌نوردی در تپه‌ها و کوه‌های اطراف، این منطقه را به مقصدی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. وجود پل‌های قوسی روی دریاچه، منظره‌ای زیبا را ایجاد کرده است که تماشای آن از ارتفاع، تجربه‌ای هیجان‌انگیز خواهد بود. فصل‌های بهار و پاییز، بهترین زمان برای بازدید از این منطقه هستند، زیرا در این فصل‌ها، شرایط آب‌وهوایی مطلوب‌تر و فضای اطراف سد بسیار دل‌پذیرتر است.
منبع: گوگل مپ، عکاس: مهناز خلیلیان
سد کارون ۴
- آدرس: چهارمحال بختیاری، شهرستان لردگان (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۲٬۲۳۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: طرح اول در سال ١٣٧٢، طرح دوم در سال ١٣٧٦، بهره‌برداری در سال ١٣٩٠
سد کارون ٤، در محل تلاقی رودخانه‌های کارون و منج در بالادست و رودخانه‌های ارمند و بازفت در پایین‌دست قرار دارد. نیروگاه این سد با ظرفیت ١٬٠٠٠ مگاوات، نقش مهمی در تولید برق کشور دارد؛ همچنین، این سد با افزایش حجم ذخیره آب، به کنترل سیلاب‌ها و تامین آب کشاورزی دشت خوزستان کمک می‌کند.
دریاچه سد کارون ٤، با کوه‌های برف‌گیر و پوشش جنگلی اطرافش، از مناطق گردشگری جذاب چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود. ازجمله امکانات گردشگری این منطقه می‌توان به تورهای یک‌روزه و چندروزه رفتینگ در رودخانه بازفت، کمپینگ در طبیعت و همچنین تفریحات آبی‌ای نظیر قایق‌سواری، شاتل، سرسره آبی و جامپ‌واتر اشاره کرد. پل کارون ٤، که روی سد ساخته شده است، ارتباط استان چهارمحال و بختیاری را با خوزستان تسهیل کرده و بر اهمیت این منطقه افزوده است.
منبع: گوگل مپ، عکاس: یوسف ماهرانی
سد سپیدرود
- آدرس: گیلان، شهرستان منجیل، سد سپیدرود (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۱٬۷۵۶ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: شروع ساخت در سال ١٣٣١، بهره‌برداری در سال ١٣٤١
سد سپیدرود، که با نام سد منجیل نیز شناخته می‌شود، در محل تلاقی دو رودخانه قزل‌اوزن و شاهرود قرار دارد و روی رودخانه سپیدرود احداث شده است. هدف اصلی ساخت این سد، تنظیم جریان آب سپیدرود برای آبیاری زمین‌های شالی‌کاری گیلان است؛ همچنین، از دیگر اهداف ساخت این سد می‌توان به کنترل سیلاب، تامین آب آشامیدنی، تولید برق و حمایت از فعالیت‌های شیلات و آبزی‌پروری اشاره کرد.
سد سپیدرود علاوه‌بر نقش اقتصادی‌ای که دارد، از جاذبه‌های گردشگری استان گیلان نیز به شمار می‌رود. دریاچه پشت سد، که در میان کوه‌های البرز قرار گرفته، منظره‌ای زیبا ایجاد کرده است و گردشگران بسیاری برای استراحت و عکاسی، در کنار آن توقف می‌کنند.
قایق‌سواری در دریاچه سد منجیل، همراه با چشم‌انداز توربین‌های بادی، که به‌دلیل بادهای قوی منطقه نصب شده‌اند، زیبایی و جذابیت این سد را دوچندان کرده است؛ همچنین، پارک جنگلی اطراف سد با داشتن امکاناتی مانند مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، زمین‌های بازی کودکان و قایق‌سواری، محیطی مناسب را برای تفریح و گردش در این منطقه فراهم کرده است.
منبع: گوگل مپ، عکاس: سعید هدیه
سد مارون
- آدرس: خوزستان، شهرستان بهبهان (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۱٬۲۰۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: ١٣٧٧
سد مارون در شهرستان بهبهان قرار دارد و روی رود مارون احداث شده است. این رود که در گذشته با نام تاب شناخته می‌شد، از کوه‌های نیل و دامنه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد و پس‌از پیمودن ۱۲۰ کیلومتر، وارد دریاچه سد می‌شود. این سد با هدف کنترل سیلاب، تامین آب کشاورزی دشت‌های بهبهان، جایزان و شادگان و تولید برق احداث شد. نیروگاه سد با ظرفیت ۱۵۰ مگاوات، نقش مهمی در تامین انرژی منطقه دارد.
دریاچه سد مارون به‌دلیل داشتن امکانات تفریحی و طبیعت زیبای اطراف آن، از مقاصد گردشگری استان خوزستان به شمار می‌رود. در کنار این دریاچه، مجموعه تفریحی بزرگی با وسعت ۱۳ هکتار ایجاد شده است که امکاناتی مانند قایق‌سواری، جت‌اسکی، ماهیگیری، زمین‌های ورزشی، پیست دوچرخه‌سواری و پارک بازی کودکان را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد؛ علاوه‌بر این، چندین ویلای اقامتی نیز برای رفاه مسافران در نظر گرفته شده است.
منبع: گوگل مپ، عکاس: محمد حسن ملکیان
سد درودزن
- آدرس: استان فارس، مرودشت، درودزن (مشاهده روی نقشه)
- حجم سد: ۹۶۰ میلیون متر مکعب
- تاریخ ساخت سد: ٢٤٠٠ سال پیش در زمان هخامنشیان، ساخت سد جدید در سال ١٣٥١
سد درودزن، از سدهای مهم استان فارس است که روی رود کر ساخته شده است. این سد، که در ابتدا به نام سد داریوش شناخته می‌شد، ریشه‌ای تاریخی دارد و نخستین نمونه آن، در دوره هخامنشیان احداث شده است. مهندسی این سد در آن زمان، نمونه‌ای از دانش پیشرفته ایرانیان در مدیریت منابع آب بود. در دوره پهلوی، به‌دلیل نیاز به سد بزرگ‌تر، محل قبلی بار دیگر انتخاب شد و سد کنونی در سال ۱۳۵۱ ساخته شد. این سد تامین‌کننده آب آشامیدنی شیراز و مرودشت و همچنین آب کشاورزی مناطق مرودشت و کامفیروز است.
پشت این سد، دریاچه‌ای وسیع شکل گرفته است که علاوه‌بر نقش حیاتی آن در ذخیره آب، جنبه گردشگری نیز دارد. درون این دریاچه، شبه‌جزیره‌ای وجود دارد که در زمان آبگیری سد، به‌صورت جزیره‌ای کامل درمی‌آید و ازطریق پلی به بیرون متصل می‌شود. امروز، اطراف دریاچه به منطقه‌ای گردشگری تبدیل شده است که با ساخت ویلاها، هتل‌ها و مجموعه‌های تفریحی، در حال توسعه است.
منبع: گوگل مپ.، عکاس: علی اکبر غلامی
سوالات متداول درباره بزرگترین سدهای ایران
بزرگترین سدهای ایران کدامند؟
بزرگترین سدهای ایران عبارتاند از: سد خاکی کرخه، سد گتوند علیا، سد دز، سد سیمره، سد کارون ١، سد کارون ٣، سد کارون ٤، سد سپیدرود، سد مارون، سد درودزن هستند.
بزرگترین سد خاکی ایران کدام است؟
بزرگترین سد خاکی ایران، سد خاکی کرخه است.
دیدگاه شما چیست؟