روزشمار؛ ۲۳ تیر ماه ۱۴۰۴

دوشنبه ۲۳ تیر ماه ۱۴۰۴، برابر با ۱۴ جولای ۲۰۲۵، مصادف با روز گفت‌وگو و تعامل سازنده با جهان، روز گشایش نخستین مجلس خبرگان رهبری، روز جهانی افراد غیرباینری، روز جهانی شامپانزه، روز باستیل، روز ماکارونی و پنیر، روز آگاهی از کوسه‌ها، روز املین پنکهرست، روز متر نواری و روز مهربانی با حشرات است. در ادامه این رویدادها را معرفی خواهیم کرد.

رویدادهای ۲۳ تیر:

• روز گفت و گو و تعامل سازنده با جهان
• گشایش نخستین مجلس خبرگان رهبری
• روز جهانی افراد غیر باینری
• روز جهانی شامپانزه
• روز باستیل
• روز ماکارونی و پنیر
• روز آگاهی از کوسه ها
• روز املین پنکهرست
• روز متر نواری
• روز مهربانی با حشرات

روز گفت و گو و تعامل سازنده با جهان

 منبع عکس: وبسایت Gov.Uk. عکاس: نامشخص

۲۳ تیر در تقویم رسمی ایران به‌عنوان روز گفت‌وگو و تعامل سازنده با جهان انتخاب شده؛ زیرا مصادف با تصویب برجام است. دکتر حسن روحانی در سال ۱۳۹۵ که اولین سالگرد تصویب برجام بود، پیشنهاد انتخاب این روز را ارائه کرد و شورای عالی انقلاب فرهنگی این پیشنهاد را به تصویب رساند. دکتر حسن روحانی این روز را نمادی از توانایی حکومت ایران در زمینه‌های سیاسی، حقوقی و فنی برای دفاع از حقوق ملت دانست.

برجام، برنامه‌ای برای توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران بود. در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ این توافق در هتل کوبورگ شهر وین، بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، پادشاهی متحد بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و آلمان) شکل گرفت. جان کری (وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا) و محمدجواد ظریف (وزیر امور خارجه ایران) در این توافق حضور داشتند.

طبق توافق برجام، لازم بود ایران ذخایر اورانیوم با درصد غنای بالا و تعداد دستگاه‌های غنی‌سازی اورانیوم خود را کاهش دهد و تاسیسات خود را زیرنظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (Iaea) اداره کند. طرف مقابل توافق نیز ملزم شد ایران را از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و تحریم‌های ثانویه ایالات متحده آمریکا خارج کند.

جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در برجام عمل کرد؛ اما متاسفانه طرف مقابل قرارداد هیچ‌کدام از وعده‌هایش را اجرا نکرد و تحریم ایسا (یک قانون آمریکایی برای جلوگیری از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در صنعت نفت و گاز ایران) را هم ۱۰ سال تمدید کرد. در ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۹۷ نیز ترامپ به‌طور کامل از برجام خارج شد.

گشایش نخستین مجلس خبرگان رهبری

 نخستین مجلس خبرگان رهبری. منبع عکس: وبسایت Iichs.Ir. عکاس: نامشخص

در ۲۳ تیر ۱۳۶۲ با فرمان امام خمینی، اولین مجلس خبرگان رهبری تشکیل شد. امام خمینی مجلس را همیشه «تقویت رهبری» خطاب می‌کرد تا بر نقش مهم این مجلس در انقلاب تاکید کند. مجلس خبرگان وظیفه دارد بر اساس اصل‌های ۵ و ۱۰۹ قانون اساسی، همه فقیه‌های واجد شرایط را بررسی و شخص منتخب را به مردم معرفی کند. این مجلس درصورت رحلت، کناره‌گیری یا عزل رهبر نیز وظیفه دارد به‌سرعت رهبر جدید را انتخاب کند.

اولین انتخابات مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد. در این انتخابات ۱۸ میلیون نفر شرکت کردند و ۷۵ نفر از نمایندگان انتخاب شدند. یکی از نامزدهای این انتخابات آیت‌الله خامنه‌ای بود که با بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار رای، بیشترین آرا را به خود اختصاص داد و به‌عنوان اولین نفر در این مجلس انتخاب شد.

در ۴ خرداد ۱۳۶۸ با رحلت امام خمینی، مجلس خبرگان رهبری جلسه‌ای تشکیل داد تا بتواند شخصی مناسب را انتخاب کند که با ویژگی‌های تعیین‌شده در قانون تطابق داشته باشد. اعضای مجلس بعد از مشورت، آیت‌الله خامنه‌ای را به‌عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران انتخاب کردند.

روز جهانی افراد غیر باینری

 پرچم افراد غیرباینری. منبع عکس: وبسایت Healthassured.Org. عکاس: نامشخص

افراد غیرباینری ازنظر جنسیتی در هیچ‌کدام از مفاهیم سنتی مرد یا زن نمی‌گنجند. این افراد ممکن است جنسیت خود را هم مرد هم زن، جنسیتی بین آن‌ها یا بدون جنسیت بدانند. برای اولین‌بار فردی به نام کاتیه ون لون (Katje Van Loon) در وبلاگ خود پستی نوشت و ایده انتخاب روزی برای افراد غیرباینری را مطرح کرد.

کاتیه ون لون با جنسیت زن متولد شد، اما همیشه احساس می‌‌کرد با سایر دختران متفاوت است. او در طول زندگی همیشه با این چالش مواجه بود؛ اما زمانی که با کلمه غیرباینری آشنا شد، زندگی‌اش تغییر کرد و احساس کرد هویت واقعی خود را پیدا کرده است. بر اساس ایده او، ۱۴ جولای برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان روز افراد غیرباینری جشن گرفته شد.

انتخاب تاریخ ۱۴ جولای برای افراد غیرباینری بی‌دلیل نبود؛ بلکه به این علت بود که این تاریخ بین روز جهانی مرد در ۸ مارچ (۱۸ اسفند) و روز جهانی زن در ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) قرار دارد. هدف از ابداع این روز نیز آگاهی‌رسانی درباره افراد غیرباینری و چالش‌های روانی و اجتماعی آن‌ها است.

۱۴ جولای اغلب با برگزاری رویداد‌ها، راهپیمایی‌ها و سخنرانی‌های مختلف در برخی از کشورهای دنیا جشن گرفته می‌شود. سازمان‌های مختلف ازجمله کمپین حقوق بشر هم از این روز حمایت می‌کنند و در این روز درباره افراد غیرباینری اطلاع‌رسانی می‌کنند؛ برای مثال فهرستی از فیلم‌هایی با این موضوع منتشر می‌کنند و درباره چالش‌های اجتماعی، روانی و فرهنگی این افراد حرف می‌زنند.

روز جهانی شامپانزه

 منبع عکس: وبسایت Earth.Org. عکاس: نامشخص

شامپانزه عضوی از خانواده انسان‌ساییان و یکی از نزدیک‌ترین گونه‌ها به انسان است. مهم‌ترین شباهت‌های بین انسان و شامپانزه شامل ساخت ابزار و استفاده از آن و ارتباط و نوع‌دوستی است. متاسفانه امروزه این حیوان به‌خاطر مشکلات زیست‌محیطی، تجارت غیرقانونی و دلایل دیگر، در معرض خطر انقراض قرار دارد.

تا ۱۰۰ سال پیش تعداد شامپانزه‌های آفریقا، ۱ تا ۲ میلیون تخمین زده می‌شد؛ اما امروزه این عدد به ۳۵۰ هزار شامپانزه کاهش پیدا کرده است. با توجه به این شرایط، انتخاب روزی جهانی برای شامپانزه‌ها ضروری بود تا درباره شرایط بحرانی این حیوانات به مردم اطلاع‌رسانی شود.

نام‌گذاری روز جهانی شامپانزه برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ توسط موسسه جین گودال (Jane Goodall) مطرح شد؛ البته سازمان‌های دیگری ازجمله اتحادیه پناهگاه نخستی‌سانان آمریکای شمالی، سازمان نجات و حفاظت از شامپانزه‌های لیبریا و باغ‌وحش پارک لینکلن نیز در انتخاب این روز نقش داشتند.

جین گودال دانشمند نخستی‌شناسی، جانورشناسی، انسان‌شناسی و سفیر صلح سازمان ملل در زمینه حفاظت از طبیعت است. علاقه جین گودال به شامپانزه‌ها در کودکی شکل گرفت که پدرش برای او ۱ عروسک شامپانزه خرید.

جین گودال در ۱۴ جولای سال ۱۹۶۰ به پارک ملی گمبو استریم (Gombe Stream National Park) در تانزانیا رفت و بیش از ۳ دهه، تحقیقاتی پیشگام درباره شامپانزه‌ها انجام داد. او حتی به‌خاطر این تحقیقات از دانشگاه کمبریج مدرک دکتری دریافت کرد. امروزه ۱۴ جولای هر سال برای گرامیداشت خدمت‌های این دانشمند در زمینه پژوهش‌های شامپانزه‌ها، جشن گرفته می‌شود.

در روز جهانی شامپانزه، رویدادهایی در سراسر جهان برگزار می‌شوند تا به مردم درباره ارتباط ژنتیکی انسان و شامپانزه، نحوه نگهداری از محیط زندگی شامپانزه‌ها و سایر نکات مهم درباره این حیوان بیاموزند. این رویداد‌ها در وبسایت روز جهانی شامپانزه به آدرس Worldchimpanzeeday.Org اعلام می‌شوند. این روز فرصتی است تا ما هم با مطالعه و اطلاع‌رسانی، نقش خودمان را در حفاظت از این حیوانات دوست‌داشتنی ایفا کنیم.

روز باستیل

 آتش بازی روز باستیل. منبع عکس: وبسایت Wikipedia.Org. عکاس: Yann Caradec

روز باستیل، روز ملی فرانسه است که تاریخچه‌ای سیاسی دارد. در سال ۱۷۸۹ فرانسه درگیر بحران‌های اقتصادی بود و تنش‌های زیادی بین گروه‌های اصلاح‌طلب و سنتی‌گرا ایجاد شده بود. به‌دنبال این تنش‌ها در ۱۴ جولای ۱۷۸۹، برخی از معترضان به باستیل (زندان و قلعه‌ای قرون وسطایی) رفتند.

اغلب زندانیان باستیل سیاسی بودند، به دستور خودسرانه حکومت دستگیر می‌شدند، علت دستگیریشان مشخص نبود و امکان تجدیدنظرخواهی در حکمشان وجود نداشت. زندان باستیل نمادی از سلطنت ظالم و خشن خاندان بوربون ((Bourbon بود. در ۱۴ جولای ۱۷۸۹ معترضان برای دریافت مهمات به این زندان حمله کردند، زندانیان را هم آزاد کردند. سقوط زندان باستیل، آغازی برای انقلاب فرانسه بود.

روز باستیل روز تعطیل رسمی در فرانسه محسوب می‌شود و با جشن‌های بزرگی همراه است. صبح روز باستیل با رژه‌ای باشکوه در خیابان شانزه لیزه شروع می‌شود که قدیمی‌ترین و بزرگترین رژه نظامی در اروپا به حساب می‌آید. این رژه به دستور رئیس جمهور فرانسه آغاز می‌شود و نظامیان این کشور در آن شرکت می‌کنند. هواپیماهای نظامی هم با پرواز در مسیر این رژه، آن را همراهی می‌کنند.

آتش‌بازی روز باستیل شهرت زیادی دارد و از ساعت ۱۱ شب در برج ایفل آغاز می‌شود. مردم در میدان شان دو مارس (Champ De Mars) پیک‌نیک برگزار می‌کنند تا این آتش‌بازی را تماشا کنند و از کنسرت‌های رایگان در این فضا لذت ببرند. معمولا در پایین برج ایفل کنسرتی کلاسیک توسط هنرمندان مشهور سراسر جهان، ارکستر ملی فرانسه و گروه کر رادیو فرانسه برگزار می‌شود. این جشن‌های پرهیاهو فقط در پاریس جشن گرفته نمی‌شوند؛ بلکه روز باستیل در بسیاری از کشورها ازجمله بلژیک، کانادا، دانمارک، نیوزیلند، انگلستان و آمریکا هم برگزار می‌شود.

روز ماکارونی و پنیر

منبع عکس: وبسایت Nytimes.Com. عکاس: نامشخص

ماکارونی و پنیر (Mac And Cheese) نوعی پاستا است که با خامه یا شیر و پنیر پخته می‌شود. این غذا متعلق به قرون وسطی در انگلستان است؛ اما یکی از محبوب‌ترین غذاهای آمریکا محسوب می‌شود. کسی که این غذا را به آمریکا معرفی کرد، توماس جفرسون (Thomas Jefferson) بود.

توماس جفرسون سومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا بود و زمانی که دستگاه تولید ماکارونی را در اروپا دید، آن را تهیه کرد. او که شیفته این غذا شده بود، در سال ۱۸۰۲ در ۱ مهمانی رسمی، ماکارونی و پنیر سرو کرد. از آن زمان تاکنون این غذا در آمریکا به‌عنوان سوپی گرم، غذای اصلی، پیش‌غذا یا در کنار غذاهای دیگر سرو می‌شود؛ بنابراین در تقویم ملی آمریکا روزی مخصوص به خود را دارد. این غذا به‌غیر‌از آمریکا، در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. می‌توان گفت هر کشوری، نسخه‌ای مخصوص از ماکارونی و پنیر را دارد؛ مثل کانادا، فرانسه و هنگ‌کنگ.

در روز ماکارونی و پنیر، مسابقه‌های هیجان‌انگیزی در رستوران‌های آمریکایی برگزار می‌شود. در این مسابقه‌ها افراد باید بتوانند حجم زیادی از ماکارونی و پنیر را در مدت زمان کوتاهی بخورند و اگر موفق شوند، جوایزی مثل وعده‌های غذایی رایگان دریافت خواهند کرد.

برخی از مردم آمریکایی روز ماکارونی و پنیر را با امتحان کردن رسپی‌های جدید در خانه جشن می‌گیرند. آن‌ها در تهیه این غذا از ترکیبات خلاقانه‌ای استفاده می‌کنند و موادی مثل پیاز کاراملی، ژامبون و بیکن را به این غذا می‌افزایند؛ سپس رسپی‌های خود را با هشتگ #Nationalmacandcheeseday در فضای مجازی منتشر می‌کنند.

عکس شماره ۶. ماکارونی و پنیر. منبع عکس: وبسایت Nytimes.Com. عکاس: نامشخص

روز آگاهی از کوسه ها

 منبع عکس: وبسایت Wikipedia.Org. عکاس: Dennis Hipp

کوسه‌ها از قدیمی‌ترین موجودات کره زمین هستند و حداقل از ۴۲۰ سال پیش در اقیانوس‌ها وجود داشتند. در فیلم‌های هالیوودی و فرهنگ عمومی، کوسه‌ها معمولا به‌عنوان موجوداتی خطرناک و قاتلان انسان معرفی می‌‌شوند؛ درحالی‌که وجود این حیوانات برای اکوسیستم دریایی و کره زمین حیاتی است. کوسه‌ها با شکار حیوانات دریایی بیمار و ضعیف، به کنترل جمعیت موجودات دریایی کمک می‌کنند.

امروزه یک‌سوم از کوسه‌ها در معرض انقراض هستند و در ۵۰ سال اخیر تعداد آن‌ها بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته است. این کاهش چشمگیر در تعداد کوسه‌ها، چند علت دارد. اول؛ شکار غیرمجاز کوسه‌ها برای غذاهای دریایی مثل سوپ باله کوسه. دوم؛ تولید محصولات آرایشی و بهداشتی با ماده اسکوالن (Squalene) که از جگر کوسه به دست می‌آید. سوم؛ تولید پوشاک از پوست کوسه که به آن شاگرین (Shagreen) می‌گویند.

برای تولید برخی محصولات کوسه‌ها را شکار می‌کنند، باله‌های آن‌ها را از تن‌شان جدا می‌کنند، سپس این موجودات بی‌گناه را درحالی‌که هنوز زنده هستند به درون اقیانوس بازمی‌گردانند؛ هرچند این کار در بسیاری از کشورهای دنیا غیرقانونی است. کوسه‌های بدون بال و زخمی در این شرایط دیگر توان شنا ندارند؛ بنابراین یا در کف اقیانوس بر اثر خفگی می‌میرند یا توسط حیوانات دیگر شکار می‌شوند. این‌ها فقط بخشی از اقدامات خشن علیه کوسه‌ها هستند که بسیاری از مردم دنیا از آن‌ها اطلاع ندارند؛ به همین دلیل ۱۴ جولای در تقویم رسمی آمریکا برای اطلاع‌رسانی درباره این موجودات و نحوه محافظت از آن‌ها انتخاب شده است.

روز املین پنکهرست

 املین پنکهرست. منبع عکس: وبسایت Allriot.Com. عکاس: نامشخص

املین پنکهرست (Emmeline Pankhurst) فعال سیاسی بریتانیایی بود که جنبش حق رای زنان بریتانیا را راه‌اندازی کرد. او در خانواده‌ای متولد شد که جزو فعالان سیاسی بودند؛ همچنین در سال ۱۸۷۹ با وکیلی به نام ریچارد پنکهرست (Richard Pankhurst) ازدواج کرد که طرفدار برابری زن و مرد بود. زندگی با این افراد در شکل‌گیری اهداف سیاسی املین نقش مهمی داشت.

املین پنکهرست در سال ۱۹۰۳ اتحادیه اجتماعی و سیاسی زنان (Women's Social And Political Union) را برای دفاع از حقوق زنان تاسیس کرد. این گروه تنش‌ها و درگیری‌های زیادی داشت و بارها دست به اقداماتی مثل حمله به افسران پلیس، شکستن پنجره‌ها، بمب‌گذاری، ایجاد آتش‌سوزی و اعتصاب غذا زد؛ بنابراین برخی سازمان‌ها نسبت به اقدامات خشن آن‌ها انتقاد داشتند.

با تلاش‌های املین پنکهرست در سال ۱۹۱۸، قانون به همه مردان بالای ۲۱ سال و زنان بالای ۳۰ سال حق رای داد. در ۱۴ جون ۱۹۲۸ نیز حق رای برابر برای همه زنان و مردان بالای ۲۱ سال صادر شد؛ اما متاسفانه چند هفته قبل از تصویب این قانون، املین پنکهرست فوت کرد و شاهد این پیروزی نبود.

در روز املین پنکهرست، که از مناسبت‌های ملی تقویم رسمی آمریکا است، سازمان‌ها و دانشگاه‌های مختلف جهان سخنرانی‌ها، رویدادها و وبینارهایی با موضوع حقوق زنان برگزار می‌‌کنند. در این رویدادها می‌توانید درباره جنبش املین پنکهرست و اقدامات او اطلاعات مفیدی به دست بیاورید.

اگر می‌خواهید در روز املین پنکهرست خودتان در خانه با جنش حق رای زنان آشنا شوید، می‌توانید فیلم حق رای (Suffragette) را تماشا کنید؛ همچنین می‌توانید کتاب داستان خودم (My Own Story) به نویسندگی املین پنکهرست را بخوانید. یکی دیگر از اقدامات مثبتی که می‌توانید در این روز انجام دهید، کمک به سازمان‌های حمایت از حقوق زنان است.

روز متر نواری

 منبع عکس: وبسایت Apartmenttherapy.Com. عکاس: نامشخص

در تقویم رسمی آمریکا ۱۴ جولای روز متر نواری است که ابزاری حیاتی برای بسیاری از شغل‌ها و تمام خانه‌ها محسوب می‌شود. از زمان امپراطوری روم، مردم نوارهای چرمی را علامت‌گذاری می‌کردند و از آن‌ها به‌عنوان متر استفاده می‌کردند. بعدها در سال ۱۸۲۱، صنعت‌گری انگلیسی به‌ نام جیمز چسترمن (James Chesterman) ۱ متر نواری فولادی اختراع کرد؛ اما این متر بسیار گران و جاگیر بود و حتی در جعبه ابزار هم جا نمی‌شد.

در ۱۴ جولای ۱۸۶۸ فردی به نام آلوین جی فلوز (Alvin J. Fellows) که متولد شهر نیوهیون (New Haven) در ایالت کنتیکت (Connecticut) آمریکا بود، حق ثبت اختراع «مترهای نواری بهبودیافته» را دریافت کرد. آلوین جی فلوز نسل جدید مترهای نواری جمع‌شونده را ابداع کرد که سیستم فنری جمع‌شونده داشتند.

مترهای نواری جمع‌شونده درون محفظه‌ای دایره‌ای‌شکل قرار داشتند و هنگام رها شدن به‌طور خودکار جمع می‌شدند. این مترها نسبت به مترهای سنتی انعطاف‌‌‌‌پذیر‌تر، مقرون‌به‌صرفه‌تر و قابل حمل‌تر بودند و کاربرد آسان‌تری داشتند. این اختراع، زندگی خیاطان، نجاران، برق‌کاران، پیمان‌کاران، صنعت‌گران و بسیاری دیگر از مشاغل را راحت‌تر کرد.

روز مهربانی با حشرات

 منبع عکس: وبسایت Getty Images. عکاس: Annette Perrio

روز مهربانی با حشرات (Be Nice To Bugs) یکی دیگر از مناسبت‌های ملی آمریکا است. اغلب مردم دنیا از حشرات می‌ترسند و به‌خاطر ترس از نیش خوردن، این موجودات را بی‌دلیل می‌کشند؛ درحالی‌که بسیاری از اوقات اگر انسان‌ها به حشرات حمله نکنند، حشرات به انسان‌ها آسیبی نخواهند رساند.

وجود حشرات برای بسیاری از مردم غیرضروری به نظر می‌رسد، اما نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارد. تاریخ نشان می‌دهد که جمع‌آوری و نگهداری از حشرات از گذشته‌های دور رایج بود و هیچ خطری برای مردم ایجاد نمی‌کرد؛ مثلا چینی‌ها بین ۳ هزار تا ۴ هزار سال پیش کرم ابریشم و زنبور عسل پرورش می‌دادند. امروزه نیز می‌توان حشرات را پرورش داد و مطالعه کرد؛ فقط کافی است اصول ایمنی رعایت شود.

کسی که برای اولین‌بار ایده روز مهربانی با حشرات را مطرح کرد، فردی به‌ نام کیانا مونسون (Kiana Monson) بود. او در سال ۲۰۲۱ پیشنهاد کرد ۱۴ جولای را به شناخت حشرات، نحوه احترام گذاشتن به زندگی‌ آن‌ها و جلوگیری از کشتن غیرضروری آن‌ها اختصاص دهیم. در این روز بسیاری از مردم جهان سعی می‌کنند درباره حشرات بیاموزند، اطلاع‌رسانی کنند و حتی به باغ‌وحش حشرات سر بزنند.