روزشمار؛ ۲۱ تیر ماه ۱۴۰۴

شنبه ۲۱ تیرماه ۱۴۰۴، برابر با ۱۲ ژوئیه ۲۰۲۵، مصادف با هشت رویداد است؛ روز عفاف و حجاب، روز جهانی مبارزه با طوفان شن، روز جهانی پاکت کاغذی، روز جهانی ملاله، روز طراحی با قلم، روز چشم‌های رنگی، روز گفت‌وگوهای جدید و روز سادگی. در ادامه، به معرفی این رویدادها می‌پردازیم.

رویدادهای ۲۱ تیر ۱۴۰۴:

• روز عفاف و حجاب
• روز جهانی مبارزه با طوفان شن
• روز جهانی پاکت کاغذی
• روز جهانی ملاله
• روز طراحی با قلم
• روز چشم های رنگی
• روز گفت و گو های جدید
• روز سادگی

روز عفاف و حجاب

 منبع عکس: وبسایت خبرگزاری ایمنا. عکاس: نامشخص

روز ۲۱ تیرماه، سالگرد قیام مردم مشهد در سال ۱۳۱۴ خورشیدی، را به نام روز عفاف و حجاب نام‌گذاری کرده‌اند. در چنین روزی، مردم شهر مشهد در اعتراض به قانون کشف حجاب در دوره حکومت رضاخان و فشارهای دولت بر برخی از علمای مذهبی، در مسجد گوهرشاد گرد هم آمدند. پس‌از آن، معترضان ازسوی نیروهای دولتی محاصره شدند و در ادامه، این رویداد به‌سمت خشونت رفت. در این روز افراد بسیاری در مسجد گوهرشاد کشته و زخمی شدند و ازآن‌پس، واقعه مسجد گوهرشاد در ۲۱ تیرماه، نمادی از مقاومت در برابر اسلام‌زدایی شد و به همین سبب، این روز را به نام روز عفاف و حجاب در تقویم نام‌گذاری کردند.

رضاخان تلاش‌های خود را برای تجددگرایی، از نخستین سال‌های به قدرت رسیدن آغاز کرد. او تعهدات مذهبی مردم را نسبت به پوشش و ظاهر، سد بزرگی برای پیشرفت جامعه می‌دید؛ همچنین، پس‌از سفر رضاخان در سال ۱۳۱۳ به ترکیه و ملاقاتش با آتاتورک، این باور در او قوت گرفت. رضاخان در این سفر، با شکل جدیدی از پوشش مردان مسلمان در ترکیه روبه‌رو شد که شباهت زیادی با پوشش غربی‌ها داشت. رضاخان پس‌از بازگشت به ایران، تصمیم به ایجاد تغییر در پوشش ظاهری مردم در سطح اجتماع گرفت و به‌مرور زمان، قوانینی در این زمینه وضع کرد.

از نخستین اقدامات رضاخان در قانون کشف حجاب می‌توان به زمان بازگشایی دانشگاه تهران در مهرماه سال ۱۳۱۳ اشاره کرد. براساس قانون کشف حجاب در این سال، دانشجوها برای ورود به دانشگاه، ملزم به برداشتن حجاب خود شدند. در راستای این قانون، بسیاری از بانوان درباری و خانواده‌های دولتی نیز با پوشش جدید در خیابان‌ها و معابر تردد می‌کردند که مغایر با اعتقادات عموم مردم و نارضایتی روحانیون بود.

درنهایت، آیت‌الله قمی (از روحانیون مشهور آن زمان) در اعتراض به قانون کشف حجاب در ۹ تیر ۱۳۱۴ به تهران سفر کرد. نیروهای حکومتی، منزل این روحانی را در شهر ری محاصره کردند و به‌این‌ترتیب، بسیاری از مردم در شهرهای مختلف ایران خشمگین شدند.

«شیخ محمدتقی بهلول» از مریدان آیت‌الله قمی در راستای اعتراض به شرایط این روحانی، در مشهد به مسجد گوهرشاد رفت و پس‌از آن، بسیاری از مردم نیز در ۲۱ تیرماه ۱۳۱۴ با او همراه شدند. پس‌از آن، در پی بی‌توجهی بهلول و همراهان او به هشدارهای شهربانی مبنی بر متفرق شدن از این مسجد، حادثه تلخ مسجد گوهرشاد اتفاق افتاد.

روز جهانی مبارزه با طوفان شن

 منبع عکس: وبسایت Accuweather.com. عکاس: نامشخص

طوفان‌های گردوغبار و شن در طول سال‌های مختلف، از مهم‌ترین عوامل ویرانی برخی شهرها و روستاها در جهان بوده است. این طوفان‌ها در حالت شدید، توانایی نابودی کامل یک منطقه را دارند و تاکنون میلیون‌ها انسان در جهان به‌دلیل اثرات مخرب طوفان‌های شن، درگیر خسارت‌های مالی و جانی فراوانی شده‌اند. طوفان‌های شن به‌جز ویرانی مناطق مختلف، پیامدهایی دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به گسترش میکروب‌ها، ویروس‌ها و آلودگی‌های محیطی اشاره کرد. رویکرد دولت‌ها در اتخاد تصمیم‌های درست و اقدام به‌موقع در زمان وقوع این طوفان‌ها، تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش خسارت‌های ناشی از طوفان‌های شن می‌گذارد.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۳ میلادی، روز ۱۲ ژوئیه را به نام روز جهانی مبارزه با طوفان شن و گردوغبار نام‌گذاری کرد و توجه دولت‌های مختلف را به راهکارهای پیشگیرانه از حوادث احتمالی این طوفان‌ها جلب کرد. گرچه گاهی طوفان‌های شن به‌شکل ناگهانی در برخی از شهرها و روستاها رخ می‌دهند، اما باتوجه‌به پیشرفت فناوری در علم هواشناسی، بیشتر طوفان‌های سهمگین در جهان قابل‌پیش‌بینی هستند؛ همچنین از یک تا چند ساعت پیش‌از وقوع طوفان شن، می‌توان از شدت و حجم طوفان مطلع شد.

همکاری عمومی در سطح جوامع نیز برای کاهش خسارت‌های ناشی از طوفان‌های شن، بسیار کارآمد است. از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش شدت طوفان‌های شن و گردوغبار، می‌توان به کاشت محصولات پوششیِ خاک مانند چمن در زمین‌های بدون کاشت و استفاده از روش‌های نوین شخم‌زنی در کشاورزی توسط کشاورزان اشاره کرد. آمادگی مقابله با طوفان‌های احتمالی به‌وسیله تهیه لوازمی مانند ماسک و عینک و همچنین پوشش‌های برزنتی مقاوم برای برخی ماشین‌آلات، به‌خصوص در نواحی طوفان‌خیز، از بهترین روش‌ها در کاهش خسارت‌های احتمالی پس‌از این رویداد طبیعی هستند.

روز جهانی پاکت کاغذی

 منبع عکس: وبسایت Indiatoday.in. عکاس: نامشخص

روز ۱۲ ژوئیه برابر با ۲۱ تیرماه، با نام روز جهانی پاکت کاغذی شناخته می‌شود. نخستین پاکت‌های کاغذی در سال ۱۸۵۲ به‌وسیله دستگاه ساخت کیسه‌های کاغذی تولید شدند. این دستگاه، اختراع فردی به نام فرانسیس وول (Francis Wolle) بود که به‌دلیل نوآوری در ساخت این دستگاه، حق ثبت آن به نام خود را دریافت کرد.

پس‌از تولید انبوه کیسه‌های کاغذی و باتوجه‌به اثرات زیان‌بار کیسه‌های پلاستیکی برای محیط‌زیست، افراد بیشتری در طول زمان به استفاده از کیسه‌های کاغذی روی آوردند؛ علاوه‌بر این، کیسه‌های کاغذی به‌تدریج جایگزین کیسه‌های پلاستیکی ناسازگار با محیط طبیعی شدند.

هدف از نام‌گذاری روز ۱۲ ژوئیه به نام روز جهانی پاکت کاغذی، ایجاد آگاهی بیشتر میان مردم همه کشورها درباره تاثیر مخرب مواد پلاستیکی بر اکوسیستم طبیعی جهان است. گرچه برای تهیه کاغذ نیز ارزشمندترین منابع طبیعی، یعنی درختان، قطع می‌شوند و چوب آن‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد، اما از مهم‌ترین مزایای کاغذ، قابلیت بازیافت آن است. کیسه‌های کاغذی به‌شکل معمول از کاغذهای بازیافتی تهیه می‌شوند و به همین دلیل، استفاده از آن‌ها ضمن کاهش اثرات مخرب پلاستیک، چرخه بازیافت کاغذ را نیز فعال می‌کند.

کیسه‌های پلاستیکی صدها سال در چرخه طبیعت باقی می‌مانند و آلودگی بسیاری برای عرصه‌های آبی و زمین ایجاد می‌کنند. این کیسه‌ها ابزاری بسیار خطرساز برای موجودات زنده به شمار می‌روند و در موارد زیادی، سبب خفگی یا آسیب جدی به سیستم گوارش حیوانات می‌شوند. در مقابل، کیسه‌های کاغذی به‌راحتی تجزیه می‌شوند و به چرخه طبیعت برمی‌گردند و حتی هضم آن برای حیوانات سخت نیست. هزینه تولید کیسه‌های کاغذی نیز در مقایسه با کیسه‌های پلاستیکی کمتر است و انرژی کمتری برای ساخت آن‌ها نسبت به پلاستیک، مصرف می‌شود.

روز جهانی کیسه‌های کاغذی زمان مناسبی برای تمرین محافظت از محیط زیست و جانوران است. در این روز، بهانه‌ای مناسب برای تغییر در شیوه زندگی افراد در استفاده روزانه از مواد پلاستیکی ایجاد می‌شود.

روز جهانی ملاله

 منبع عکس: وبسایت Jagranjosh.com. عکاس: نامشخص

ملاله یوسف‌زی در تاریخ ۱۲ ژوئیه سال ۱۹۹۷ در کشور پاکستان متولد شد. در سال ۲۰۰۷ میلادی یعنی در سن ۱۰ سالگی ملاله، شهر محل زندگی او در پاکستان به تصرف نیروهای طالبان درآمد. ملاله در این زمان به کمک پدرش تلاش‌های زیادی برای دفاع از حق تحصیل دختران در پاکستان انجام داد.

 ملاله درسال ۲۰۰۹ وبلاگی راه‌اندازی کرد که در آن، از سختی‌های زندگی در دوره حکومت طالبان در پاکستان، به‌خصوص برای دختران و زنان، پرده برداشت. تلاش‌های ملاله و پدرش در احقاق حقوق زنان و دختران در پاکستان، تا سه سال ادامه داشت تا اینکه در سال ۲۰۱۲، افراد مسلح طالبان به سر ملاله شلیک کردند.

در زمان اصابت گلوله به سر ملاله، او تنها ۱۵ سال داشت و پس‌از این حادثه، چهار روز در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی نظامی بستری شد. پس‌از آن، ملاله را به بیمارستانی در شهر بیرمنگام (Birmingham) انگلستان منتقل کردند و چند عمل جراحی مختلف روی او انجام شد. پس‌از هفته‌ها حضور در جلسات توان‌بخشی و رسیدگی‌های پزشکی به ملاله، او توانست به زندگی طبیعی بازگردد و تحصیل در مدرسه‌ای در بیرمنگام را آغاز کند. پس‌از این سانحه، ملاله همچنان فعالیت‌های بشردوستانه‌ای درزمینه حمایت از حقوق زنان و بانوان، به‌ویژه در مناطق محروم، انجام می‌دهد.

ملاله یوسف‌زی امروزه به نمادی از مقاومت و آزادی‌خواهی برای زنان جهان تبدیل شده است و درمراسم مختلف، ازسوی سازمان ملل متحد برای انگیزه‌بخشی به دختران و بانوان جهان سخنرانی می‌کند. ملاله در سن ۱۷ سالگی موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد و پس‌از آن، برای تحصیل در دانشگاه آکسفورد و ادامه زندگی، به انگلستان بازگشت. شهامت ملاله در سن کودکی در ایراد سخنان حمایتی از زنان در زمان زندگی او در پاکستان زیر نظر طالبان، ستودنی است.

روز ملاله در سال ۲۰۱۳ میلادی به‌دست سازمان ملل متحد، در روز تولد او و تنها یک سال پس‌از حادثه شلیک به سر ملاله، به نام او نام‌گذاری شد تا این دختر جوان، الگویی از مقاومت برای تمام مردم جهان باشد.

روز طراحی با قلم

 منبع عکس: وبسایت ویکی پدیا. عکاس: نامشخص

روز طراحی با قلم از مناسبت‌های ملی آمریکا در تاریخ ۱۲ ژوئیه است. این روز یادآور طراحی با ابزاری به نام اچ اسکچ (Etch a Sketch) است که نوعی اسباب‌بازی محبوب در آمریکا بود. شرکت اسپین مستر (Spin Master)، مالک این اسباب‌بازی، هم‌اکنون در کشور کانادا مستقر است. طراح و مخترع اچ اسکچ نیز آندره کاسانیس (Andre Kasanis)، اهل کشور فرانسه بود؛ اما این محصول پرطرف‌دار در کشور آمریکا تولید می‌شد و در سال ۱۹۹۸ به تالار ملی مشاهیر اسباب‌بازی آمریکا وارد شد.

ابزارهای طراحی دستی، از محبوب‌ترین اسباب‌بازی‌ها در تمام جهان هستند و در آمریکا نیز اچ اسکچ در دسته لوازم نوستالژیک برای بسیاری از افراد، به‌خصوص متولدان دهه‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۰، قرار می‌گیرد. از این ابزار طراحیِ موردتوجه کودکان و بزرگسالان، بیش از ۱۰۰ میلیون نسخه در تمام جهان به فروش رفته است.

در سال ۲۰۰۳ انجمن اسباب‌بازی آمریکا از اچ اسکچ به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین ابزارهای بازی در آمریکا در قرن بیستم نام برد. در طول سال‌های اخیر این اسباب‌بازی ساده، در یکی از معروف‌ترین انیمیشن‌های آمریکایی، یعنی «داستان اسباب‌بازی»، به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین لوازم بازی کودکان حضور داشته است.

روز چشم های رنگی

 منبع عکس: وبسایت Thereisadayforthat.com. عکاس: نامشخص

روز چشم های رنگی در آمریکا از مناسبت‌های ملی به شمار می‌رود که به نام افراد دارای یکی از زیباترین بیماری‌های جهان نام‌گذاری شده است. هتروکرومی (Heterochromia) بیماری نادر چشمی است که در آن رنگ دو چشم بیمار با یکدیگر تفاوت دارد. این بیماری مختص انسان‌ها نیست و میان برخی از حیوانات مانند سگ و گربه نیز دیده می‌شود. روز ۱۲ ژوئیه در آمریکا به نام روز چشم‌های رنگی برای افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، نام‌گذاری شده است.

گرچه تفاوت رنگ دو چشم ازنظر پزشکی نوعی بیماری تلقی می‌شود، اما ازنظر ظاهری، بسیاری از افراد این خصوصیت را جذاب می‌دانند. یکی از اهداف نام‌گذاری روز چشم‌های رنگی در آمریکا، از بین بردن شایعات خرافی درباره افراد مبتلا به این بیمای بود. انواع مختلف بیماری هتروکرومی در افراد وجود دارد که همه آن‌ها از بدو تولد بروز نمی‌کنند. گاهی این مشکل بر اثر ابتلا به دیگر بیماری‌ها یا آسیب‌دیدگی در شخص ایجاد می‌شود.

در برخی از انواع هتروکرومی، بخش‌هایی از یک یا هر دو چشم تغییر رنگ می‌دهند یا دور مردمک و عنبیه یکی از چشم‌ها، حلقه‌های رنگی تشکیل می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری، به‌طور معمول علاقه‌مند به جلب‌توجه بالا نیستند و به‌دلیل توجه نامتعارف نسبت به خود، گاهی گوشه‌گیر نیز می‌شوند. نوزادان مبتلا به هتروکرومی در زمان تولد، باید توسط متخصصان چشم موردبررسی و ارزیابی بیشتر قرار گیرند تا درصورت نیاز به دریافت مراقبت‌های ویژه، این خدمات را دریافت کنند.

بسیاری از چشم‌رنگی‌های جهان، بدون نیاز درمانی و دارویی و تنها با پذیرش این تفاوت جذاب خود نسبت به دیگران، می‌توانند زندگی عادی خود را ادامه دهند.

روز گفت و گو های جدید

 منبع عکس: وبسایت Studereducation.com. عکاس: نامشخص

۱۲ ژوئیه در تقویم ملی آمریکا برابر با روز گفت‌وگوهای جدید است. هدف از این نام‌گذاری، ایجاد فرصتی برای برقراری ارتباط گسترده میان افراد برای دستیابی به ایده‌های جدید، پرورش رویاهای خلاقانه و یادگیری دانش‌های نوین در شکل عمومی است.

براساس ایده نام‌گذاری روز گفت‌وگوهای جدید، افراد جامعه می‌توانند در معاشرت‌های روزانه خود، به‌دنبال انجام پرسش‌های چالشی برای دستیابی به پاسخ‌های هیجا‌ن‌انگیز باشند. به نظر کارشناسان، این نوع از ارتباط میان افراد، تاثیراتی قابل‌توجه در پیشرفت خلاقیت و شکوفایی فکر انسان‌ها نسبت به صحبت‌های روزمره درباره آب‌وهوا و اتفاقات متداول دارد.

از تاریخ دقیق نام‌گذاری روز گفت‌وگوهای جدید، اطلاعی در دست نیست؛ اما اتفاق‌نظر درباره انتخاب این روز در دهه ۲۰۰۰ میلادی، بیشتر از دیگر زمان‌ها است. گفت‌وگوهای جدید بین انسان‌ها می‌تواند در راستای ایجاد رابطه‌ای تازه باشد یا به‌صورت مکالمه‌ای جذاب بین دو آشنای قدیمی با مضامینی تازه صورت بگیرد. این دست معاشرت‌ها همچنین در قالب گرو‌ه‌های چندنفره با موضوعات موردقبول افراد حاضر انجام می‌شود؛ علاوه‌بر این، در بسیاری موارد این گفت‌وگوهای گروهی، شالوده پژوهش‌های روانشناسی در جهان را شکل می‌دهند.

نویسندگان مشهوری در جهان کتاب‌های قابل‌توجهی در زمینه گفت‌وگوهای جدید نوشته‌اند که از میان آن‌ها می‌توان «هنر گفت‌وگو» نوشته «میلتون رایت » (Milton Wright)، را نام برد. این کتاب در دهه ۱۹۳۰ میلادی نوشته شده است و همراه با دیگر آثاری متمایز در باب گفت‌وگوهای مدرن، از انگیزه‌های شکل‌گیری روز گفت‌وگوهای جدید در دهه ۲۰۰۰ به شمار می‌رود. براساس نظر روانشناسان، ایجاد ارتباطات اجتماعی و معاشرت با دیگر افراد با استفاده از ایجاد گفت‌وگوهای جدید، از بهترین شیوه‌های تعامل انسان‌ها با محیط پیرامون خود در جهان امروز است.

روز سادگی

 منبع عکس: وبسایت Vecteezy.com. عکاس: نامشخص

روز سادگی از مناسبت‌های ملی آمریکا در تاریخ ۱۲ ژوئیه است که به افتخار شاعر، طبیعت‌گرد و ساده‌زیست آمریکایی، «هنری دیوید ثورو» (Henry David Thoreau)، در روز تولد او نام‌گذاری شده است. دیدگاه ثورو درباره سادگی نگرشی برای دستیابی به شادی و رضایتمندی بیشتر در زندگی با تکیه بر زندگی ساده و به‌دوراز تکلف بود. ایده این شاعر آمریکایی سال‌ها پیش‌از تولد و زندگی او نیز توجه متفکران و اندیشمندان بسیاری را به خود جلب کرده بود.

طی سال‌های طولانی انسان‌ها گمان می‌کردند با پیشرفت فناوری و دستیابی به داده‌های جهان بدون‌مرز، زندگی پربارتری خواهند داشت؛ در این راستا، بشر در طول دو قرن اخیر نهایت تلاش خود را برای ارتقای سطح زندگی و حرکت به‌سوی مدرنیته به کار گرفت؛ اما نتیجه تلاش‌های او گرچه آسایش زندگی در برخی زمینه‌ها را به‌دنبال داشت، بر احساس خوشحالی و رضایتمندی انسان‌ها از زندگی نیفزود.

«هنری دیوید ثورو» با ایجاد تغییرات جدی در زندگی خود، سعی در باورپذیر کردن عقایدش درباره ساده‌زیستی میان افراد جامعه داشت. او مدت‌زمانی را به‌دوراز امکانات و با سادگی کامل در کلبه‌ای کوچک زندگی کرد و در طول زندگی خود، از هر تکلفی به دور ماند؛ تا جایی که برخی به او لقب ریاضت‌کش را دادند. ازنظر ثورو، انسان‌ها با تمرکز بر آنچه مهم‌ترین خواسته‌های آن‌ها در زندگی است، آرامش و خوشبختی را احساس می‌کنند و در این مسیر، فناوری‌های مدرن و زندگی پیچیده ماشینی، بزرگ‌ترین سد راه است.

روز سادگی بهانه‌ای مناسب برای پرداختن به همه کارهایی است که در شلوغی و پیچیدگی زندگی ماشینی امروز، فرصتی برای انجام آن‌ها وجود ندارد. طبیعت‌گردی، استراحت در خانه، مطالعه کتاب و انجام هر کاری بدون ابزارهای فناوری، انتخاب‌هایی مناسب برای تجربه ساده‌زیستی در عصر امروز هستند. بسیاری از روانشناسان امروزه باور دارند که هرچه از پیچیدگی‌های زندگی کم و به‌سمت ساده‌زیستی حرکت کنیم، قوانین جهان نیز برای ما ساده‌تر می‌شوند و زندگی زیباتر می‌شود.