جمعه، ۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ مصادف با ۴ رویداد ولادت امام رضا (ع)، بزرگداشت شیخ کلینی، روز اسناد ملی و میراث مکتوب و روز اروپا است. در ادامه به معرفی این ۴ رویداد می‌پردازیم.
رویدادهای ۱۹ اردیبهشت:
روز ولادت امام رضا
علی بن موسی الرضا (ع)، فرزند امام موسی کاظم (ع)، امام هشتم شیعیان است. ایشان در ۱۱ ذوالقعده سال ۱۴۸ هجری قمری در شهر مدینه متولد شدند. در سال ۱۴۰۴، روز جمعه ۱۹ اردیبهشت مصادف با میلاد این امام رئوف است. در این روز در حرم علی بن موسی الرضا (ع)، امام‌زاده‌ها، هیئت‌ها، مساجد و حتی منازل عاشقان اهل‌بیت، مولودی و مراسم شادی برپا می‌شود.
مشهورترین القاب امام هشتم شیعیان، «رضا»، به معنای خشنودی، و «عالم آل محمد (ص)» است. خلق‌وخوی نیکو، دانش، علم و بینش امام رضا (ع) زبانزد خاص و عام بود. امام رضا (ع) پس از شهادت پدر (در سال ۱۸۳هجری قمری) عهده‌دار مقام امامت شد. مدت امامت ایشان ۲۰ سال بود و در دوره خلافت هارون‌الرشید، امین و مامون (خلفای پنجم، ششم و هفتم عباسی) گذشت.
مامون عباسی با اهداف مختلفی همچون جذب شیعیان و یاران امام رضا (ع) به سوی خود، پذیرش مشروعیت عباسیان توسط علویان، کنترل فعالیت‌های امام و پایین آوردن مقام و منزلت امام در میان شیعیان و سرکوب قیام علویان، تصمیم گرفت ولایتعهدی را به امام رضا (ع) واگذار کند.
مامون برای اجرای تصمیم خود نامه‌ای به حضرت رضا (ع) نوشت و از ایشان خواست تا به خراسان هجرت کند. امام چندین‌بار این درخواست را رد کرد و پس از اصرار و فشار زیاد به اجبار پذیرفت. امام رضا (ع) پس از قبول اجباری درخواست مامون از مدینه خارج شد و به‌سوی خراسان هجرت کرد.
امام رضا (ع) در مسیر مدینه تا خراسان از نیشابور گذر کرد. یکی از اتفاقات مهم این سفر بیان «حدیث سلسله‌الذهب» در میان اصحاب حدیث شهر نیشابور بود. جایگاه ولایتعهدی امام موجب شد که مقامات معنوی ایشان بیش‌از‌پیش تجلی پیدا کند و دشمنان در انکار آن ناتوان شوند. درنهایت محبوبیت امام رضا (ع) نزد مردم، مامون عباسی را ترساند و تصمیم گرفت ایشان را به شهادت برساند.
حضرت رضا (ع) در سن ۵۵ سالگی (تاریخ ۲۹ صفر سال ۲۰۳ هجری قمری) در شهر طوس به دستور مامون مسموم شد و به شهادت رسید. ایشان در بقعه هارونیه (شهر مشهد کنونی) به خاک سپرده شد. حرم امام رضا مهم‌ترین مقصد مذهبی و معنوی ایران و از زیارتگاه‌های مهم شیعیان است.
منبع عکس: وبسایت Imna.Ir. عکاس: نامشخص
روز بزرگداشت شیخ کلینی
«ثقه‌الاسلام شیخ ابوجعفر محمد بن یعقوب کلینی»، معروف به شیخ کلینی، از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین علمای مذهب شیعه در تاریخ اسلام است. وی در قرن چهارم هجری قمری در روستای کلین، از توابع شهر ری، به دنیا آمد. شیخ کلینی در دوره امام حسن عسکری (ع) و غیبت صغرای امام زمان (عج) زندگی می‌کرد و از محدثان مهم در دوره غیبت صغری بود. ایشان چراغ هدایت را برای شیعه و پیروان راه حقیقت روشن نگاه داشت.
کتاب «الکافی» معروف‌ترین اثر و شاهکار علمی شیخ کلینی است که از مهم‌ترین منابع و مراجع حدیث شیعه محسوب می‌شود. کلینی با تالیف این کتاب نقشی بی‌بدیل در تاریخ حدیث و حفظ معارف اهل‌بیت ایفا کرد. کتاب الکافی به سه بخش اصلی «اصول»، «فروع» و «روضه» تقسیم می‌شود. دقت و وسواس در جمع‌آوری احادیث و روایت آن‌ها در کمال صحت و تعهد، شیخ کلینی را به محدثی بزرگ تبدل کرد.
شیخ کلینی در دوره‌ای که معارف اسلامی در معرض خطر تحریف یا فراموشی قرار داشتند (دوره غیبت صغری امام زمان (ع))، با تلاش برای کشف و ثبت حقیقت، پلی مستحکم میان عصر حضور امامان و دوره غیبت کبری بنا کرد. وی در شعبان سال ۳۲۹ هجری قمری (۷۰ سالگی) در بغداد از دنیا رفت. آرامگاه این محدث بزرگ، در مسجد آصفیه (کشور عراق، شهر بغداد)، از زیارتگاه‌های مسلمانان است.
در تقویم رسمی ایران ۱۹ اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ کلینی است تا یادآور نقش و جایگاه ویژه این عالم در گسترش معارف حقیقی اسلام باشد.
منبع عکس: وبسایت Fa.Wikinoor.Ir. عکاس: نامشخص
روز اسناد ملی و میراث مکتوب
اسناد ملی و میراث مکتوب مجموعه‌هایی ارزشمند از تاریخ، فرهنگ، ارزش‌ها و اندیشه‌های ملت‌ها هستند. جمع‌آوری، حفاظت و احیای آثار مکتوب امری حیاتی است؛ زیرا این آثار، اسناد معتبری برای تحلیل خط‌‌مشی و سیر تحولات گذشتگان در شرایط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب می‌شوند و پشتوانه اصالت کشور هستند.
سابقه نگهداری از اسناد در ایران به دوره هخامنشیان بازمی‌گردد. در دوره قاجاریه (از زمان فتحعلی‌شاه قاجار) مکاتبات و متن فرمان‌ها در دربار حفظ، نگهداری و آرشیو می‌شد. اسناد و میراث مکتوب سند هویت کشورها و حافظه ماندگار ملت هستند.
منبع عکس: وبسایت Irannationalmuseum.Ir. عکاس: نامشخص
به پیشنهاد مرکز پژوهشی میراث مکتوب، در دی‌ماه ۱۳۸۹ و با تصویب شورای فرهنگ عمومی، ۱۹ اردیبهشت (روز بزرگداشت شیخ کلینی) به‌عنوان روز اسناد ملی و میراث مکتوب انتخاب شد. هرساله در این روز همایش‌هایی با هدف تجلیل از دست‌اندرکاران حوزه اسناد و آرشیو، اهداگران و کارکنان نمونه دستگاه‌های مرتبط و رونمایی از اسناد برگزار می‌شود.
روز اروپا
۱۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴، برابر با ۹ مه ۲۰۲۵، یادآور اعلامیه تاریخی روبرت شومان (Robert Schuman) در سال ۱۹۵۰ است؛ پیشنهادی که آغازی برای دوره‌ای جدید از صلح، اتحاد و همکاری میان کشورهای اروپایی بود. این اعلامیه پایه‌گذار شکل‌گیری اتحادیه اروپا شد و راه را برای نزدیکی بیشتر کشورهای اروپایی هموار کرد. روز اروپا فرصتی برای گرامیداشت ارزش‌هایی مانند دموکراسی، همبستگی و پیشرفت جمعی است. این روز نه‌تنها یادآور گذشته‌ای الهام‌بخش است، بلکه نشانه‌ای از امید به آینده‌ای روشن‌تر برای همه اروپا محسوب می‌شود.
روز اروپا در سال ۲۰۲۵ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چون با هفتاد و پنجمین سالگرد اعلامیه شومان مصادف شده است. نهادهای اروپایی با اجرای برنامه‌های متنوع در شهرهای بروکسل (Brussels)، استراسبورگ (Strasbourg)، لوکزامبورگ (Luxembourg) و سایر مناطق، این رویداد تاریخی را گرامی می‌دارند. در این روز، فعالیت‌هایی همچون بازدید آزاد از ساختمان‌های رسمی، رویدادهای فرهنگی و برنامه‌های آنلاین و حضوری برای همه سنین برگزار می‌شود. استقبال گسترده مردم از برنامه‌های روز اروپا، نشان‌دهنده پیوند عمیق آن‌ها با آینده‌ای متحد و مشترک در اروپا است.
در روز اروپا، مردم با بازدید از ساختمان‌های اتحادیه اروپا با چگونگی عملکرد و تصمیم‌گیری این نهادها آشنا می‌شوند. برپایی غرفه‌های تعاملی، برگزاری نمایشگاه‌ها و گفت‌وگو با کارشناسان، نقش اتحادیه اروپا در زندگی روزانه را برای مردم روشن می‌کند. در این روز، شرکت در همه برنامه‌ها رایگان است و به ثبت‌‌نام نیاز ندارد. روز اروپا فقط یک جشن نیست؛ بلکه فرصتی عملی برای شناخت بهتر اتحادیه اروپا و اندیشیدن به آینده‌ای متحدتر است.
منبع عکس: Udpu.Edu.Ua. عکاس: نامشخص
دیدگاه شما چیست؟