روزشمار؛ ۱۸ مرداد ماه ۱۴۰۴

شنبه، ۱۸ مرداد ۱۴۰۴، برابر با نهم آگوست ۲۰۲۵، با مناسبت‌های ملی و جهانی متنوعی مصادف است. در ایران، این روز به نام شهدای مدافع حرم ثبت شده است و فرصتی فراهم می‌کند برای زنده نگه داشتن یاد جان‌فشانانی که از امنیت و اعتقادات جامعه پاسداری کردند؛ همچنین در سطح بین‌المللی، توجه به حقوق مردمان بومی، ترویج فرهنگ کار اشتراکی و یادآوری مناسبت‌های فرهنگی و سرگرم‌کننده در ایالات متحده، تصویری چندلایه از اهمیت این روز در فرهنگ‌های مختلف ترسیم می‌کند.

رویدادهای ۱۸ مرداد ۱۴۰۴:

• بزرگداشت شهدای مدافع حرم
• روز جهانی فضای کار اشتراکی
• روز جهانی مردمان بومی جهان
• روز ملون
• روز پودینگ برنج
• روز بولینگ
• روز بیلیارد و استخر
• روز زن
• روز دست در دست هم دادن
• روز دوست‌ داران کتاب
• روز شخصیت انیمیشنی بتی بوپ
• هفته علوم

بزرگداشت شهدای مدافع حرم

شهادت شهید محسن حججی در ۱۸ مرداد ۱۳۹۶ به‌دست نیروهای داعش در سوریه، بازتابی گسترده در رسانه‌ها و افکار عمومی داشت و به نقطه عطفی در روایت «دفاع مقدس فرامرزی» ایران تبدیل شد. تصاویر و فیلم‌های منتشرشده از لحظات اسارت و شهادت او، بار دیگر نام مدافعان حرم را در کانون توجه مردم و رسانه‌ها قرار داد؛ همچنین، ابعاد تازه‌ای از رشادت‌ها، مظلومیت‌ها و مقاومت‌های رزمندگان ایرانی در مقابله با گروه‌های تکفیری را به تصویر کشید.

با گذشت مدت کوتاهی از شهادت محسن حججی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، به پاس جان‌فشانی این شهید و دیگر مدافعان حرم، روز ۱۸ مرداد را «روز بزرگداشت شهدای مدافع حرم» نام‌گذاری کرد. این تصمیم در راستای گرامیداشت رشادت‌هایی بود که نه‌تنها از حریم اهل بیت (ع) دفاع کرد، بلکه پشتیبانی انسانی و عقیدتی از ملت‌های مظلوم و جنگ‌زده عراق و سوریه را نیز در دل خود جای داده بود.

روز جهانی فضای کار اشتراکی

۱۸ مردادماه ۱۴۰۴ مصادف با ۹ آگوست، روز جهانی فضای کار اشتراکی است؛ روزی برای گرامیداشت تحولی بزرگ در فرهنگ کار که از ابتکاری ساده در سال ۲۰۰۵ آغاز شد. برد نوبرگ، کارآفرین آمریکایی، نخستین‌بار ایده هم‌زیستی کاری مستقل و مشارکتی را در وبلاگ خود مطرح کرد و در نهم آگوست همان سال، نخستین فضای کار اشتراکی را در سان‌فرانسیسکو راه‌اندازی کرد. این ایده که ابتدا با استقبال محدودی روبه‌رو شد، به‌مرور توانست توجه فعالان حوزه کار مستقل و فناوری را جلب کند و به حرکتی جهانی بدل شود.

در سال ۲۰۱۰، برای نخستین‌بار، نهم آگوست به‌عنوان «روز جهانی فضای کار اشتراکی» نام‌گذاری شد. هدف از اختصاص روزی به این نام، تجلیل از روحیه همکاری، اشتراک منابع و ترویج محیط‌هایی بود که افراد با پیشینه‌های گوناگون بتوانند در کنار یکدیگر، مستقل اما در تعامل، به کار بپردازند. امروز، این فضاها به یکی از ارکان مهم در سبک کاری آزادکاران، استارتاپ‌ها و کارآفرینان تبدیل شده است و نشان داده است که مشارکت، خلاقیت و اجتماع‌محوری می‌تواند در کنار بهره‌وری شکل بگیرد.

روز جهانی مردمان بومی جهان

روز جهانی مردمان بومی جهان، هرساله در نهم آگوست با هدف پاسداشت فرهنگ‌ها، زبان‌ها و دانش بومی ملت‌های اصیل جهان گرامی داشته می‌شود. این روز در سال ۱۹۹۴ با تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد پایه‌گذاری شد تا یادآور نخستین نشست گروه کاری سازمان ملل درباره جمعیت‌های بومی در سال ۱۹۸۲ باشد. مردمان بومی با وجود قرن‌ها چالش و نادیده‌گرفته‌شدن، همچنان حامل سنت‌هایی هستند که هویت، طبیعت‌محوری و ارتباط معنوی با زمین را در خود جای داده‌اند.

روز جهانی مردمان بومی، گرامیداشت نقش بومی‌ها در حفاظت از تنوع زیستی، محیط‌زیست و فرهنگ‌های اصیل است؛ همچنین، این روز فرصتی برای طرح مشکلات و چالش‌های این مردمان، مثل تضییع حقوق سرزمینی، تبعیض ساختاری و تهدید هویت فرهنگی، فراهم می‌کند. سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری تلاش دارند با تقویت آگاهی عمومی، زمینه مشارکت و شنیده‌شدن صدای بومیان را در سیاست‌گذاری‌ها و گفت‌وگوهای جهانی ایجاد کنند. احترام به حقوق مردمان بومی گامی ضروری در مسیر عدالت، هم‌زیستی و پایداری جهانی است.

روز ملون

روز ملون از مناسبت‌های ملی غیررسمی در ایالات متحده آمریکا به شمار می‌آید که هرساله در نهم آگوست گرامی داشته می‌شود. این روز بهانه‌ای برای توجه به خواص تغذیه‌ای و طعم خوشایند انواع ملون است. ملون علاوه‌بر طراوت‌بخشی و رفع عطش در روزهای گرم تابستان، سرشار از ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی مفید برای پوست، بینایی، گوارش و تقویت سیستم ایمنی بدن است.

آغاز رسمی روز ملون به سال ۱۹۹۴ در ترکمنستان بازمی‌گردد؛ زمانی که رئیس‌جمهور وقت، صفرمراد نیازف، در سخنرانی‌ای با ستایش از خاک حاصلخیز کشورش، ملون ترکمن‌باشی را «طعم بهشت» نامید. این میوه که با عطر و طعمی منحصربه‌فرد شناخته می‌شود، به نمادی از افتخار ملی در ترکمنستان بدل شد. ریشه این مناسبت به آسیای مرکزی بازمی‌گردد؛ اما امروزه در کشورهای مختلف ازجمله آمریکا، روز ملون فرصتی برای آشنایی بیشتر با گونه‌های گوناگون این میوه و بهره‌گیری از خواص آن در رژیم غذایی فراهم می‌کند.

روز پودینگ برنج

روز ۱۸ مرداد مصادف با «روز پودینگ برنج» است؛ این روز از معروف‌ترین مناسبت‌های ملی ایالات متحده آمریکا به شمار می‌رود که به این دسر قدیمی و محبوب اختصاص دارد. پودینگ برنج سابقه‌ای هزارساله دارد که ریشه‌های آن به چین باستان، هند و امپراتوری بیزانس بازمی‌گردد. این دسر که با شیر گاو تهیه می‌شود، علاوه‌بر طعمی خوشمزه، منبعی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم و پتاسیم است.

روز بولینگ

روز ۱۸ مرداد مصادف با ۹ آگوست است و در تقویم مناسبت‌های ملی ایالات متحده آمریکا با عنوان «روز بولینگ» شناخته می‌شود. بولینگ از پرطرفدارترین ورزش‌های مشارکتی در جهان به شمار می‌رود. این ورزش نزدیک به صد میلیون علاقه‌مند در سراسر دنیا دارد و توانسته است جایگاهی منحصربه‌فرد در میان اقشار گوناگون پیدا کند. سابقه این ورزش به مصر باستان و حدود ۵ هزار سال پیش بازمی‌گردد؛ جایی که بقایای مسیرهای ابتدایی بولینگ در قبرهای باستانی کشف شده‌اند.

روز ملی بولینگ در آمریکا نخستین‌بار در سال ۲۰۱۱ به همت انجمن مالکان باشگاه‌های بولینگ پایه‌گذاری شد. این روز با هدف ترویج مشارکت بیشتر مردم در این ورزش، به‌ویژه خانواده‌ها، کودکان و حتی افراد توان‌خواه، شکل گرفت و به‌سرعت در سراسر این کشور محبوب شد. روز بولینگ با برگزاری رویدادهای سرگرم‌کننده، تخفیف‌های ویژه و برنامه‌های آموزشی همراه است.

روز بیلیارد و استخر

در تقویم مناسبت‌های ملی ایالات متحده آمریکا، ۹ آگوست، مصادف با ۱۸ مرداد ۱۴۰۴، به نام «روز بیلیارد و استخر» شناخته می‌شود. بیلیارد از قدیمی‌ترین بازی‌های رومیزی است که از قرن پانزدهم میلادی در فرانسه و شمال اروپا رواج یافت. این بازی ابتدا به‌عنوان نسخه فضای داخلی ورزش کروکت (Croquet) معرفی شد و میزهای پوشیده از پارچه سبز با حلقه‌ای در میانه، طراحی‌هایی بودند که بازتابی از فضای بیرونی در محیط سرپوشیده ایجاد می‌کردند.

بازی بیلیارد در گذر زمان دچار تحولات بسیاری شد؛ از ظهور چوب‌های مدرن با نوک‌های مخصوص گرفته تا جداسازی سبک‌های مختلفی مانند اسنوکر و پول. در دوره انقلاب صنعتی، تحولات فنی و فرهنگی این ورزش را به‌شکل امروزی آن نزدیک کرد.

روز زن

در تقویم مناسبت‌های ملی ایالات متحده آمریکا، نهم آگوست به‌عنوان «روز زن» شناخته می‌شود که با ۱۸ مرداد ۱۴۰۴ مصادف است. این روز برای پاسداشت نقش، جایگاه و مبارزات تاریخی زنان در مسیر دستیابی به برابری و حقوق انسانی گرامی داشته می‌شود. نخستین‌بار در سال ۱۹۰۸ مراسمی با محوریت حقوق زنان در شهرهای شیکاگو و نیویورک برگزار شد. این حرکت آغازی بود بر موج جهانی مطالبه‌گری که چند سال بعد، در سال ۱۹۱۱ با برگزاری نخستین روز جهانی زن، میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان به خیابان‌ها کشاند.

در کنار تلاش‌های جهانی، تاریخ روز زن در آفریقای جنوبی با ۹ آگوست ۱۹۵۶ گره خورده است؛ روزی که بیش از ۲۰ هزار زن از نژادهای مختلف در شهر پرتوریا علیه قوانین تبعیض‌آمیز آپارتاید دست به تظاهرات زدند و ۱۴ هزار طومار اعتراضی را تحویل دولت دادند. این رویداد تاریخی باعث شد که آفریقای جنوبی از سال ۱۹۹۵، این روز را به‌عنوان روز ملی زن به رسمیت بشناسد. امروز، این مناسبت در آمریکا و کشورهای مختلف فرصتی برای تجلیل از تلاش‌های زنان و تاکید بر ادامه مسیر برابری و عدالت جنسیتی فراهم می‌کند.

روز دست در دست هم دادن

روز دست در دست هم دادن، از مناسبت‌های ملی آمریکا در تاریخ ۹ آگوست و مصادف با ۱۸ مرداد ۱۴۰۴ است؛ مناسبتی ساده اما تاثیرگذار که به یادمان می‌آورد گاهی حرکتی کوچک، مانند گرفتن دست کسی، می‌تواند معنایی عمیق از همدلی، امنیت و حمایت را منتقل کند. این حرکت که از نخستین روزهای زندگی بشر با نگه داشتن دست کودک آغاز شده است، در تمامی فرهنگ‌ها به‌نوعی نشانه محبت، اعتماد و پیوند انسانی بوده است؛ همچنین، در روابط خانوادگی، عاشقانه و دوستی‌های صمیمی، رد پای آن دیده می‌شود.

روز دوست‌ داران کتاب

روز ۱۸ مرداد با عنوان «روز دوستداران کتاب» در تقویم مناسبت‌های ملی ایالات متحده آمریکا شناخته می‌شود. خاستگاه این مناسبت به‌طور دقیق مشخص نیست؛ اما انگیزه پشت آن کاملا روشن است: یادآوری لذتی که خواندن کتاب به زندگی می‌بخشد. از سنگ‌نوشته‌های باستانی تا نسخه‌های چرمی قرون وسطی، کتاب همواره راهی برای حفظ دانش، فرهنگ و تخیل بشر بوده است، حتی پیش از آنکه جوهر روی کاغذ بنشیند.

تاریخ کتاب‌خوانی با اختراع چاپ توسط یوهان گوتنبرگ (Johannes Gutenberg) در قرن پانزدهم میلادی شتاب گرفت و متحول شد؛ اما در عصر دیجیتال، کتاب‌خوانی وارد مرحله‌ای تازه شده است. امروزه کتابخانه‌ای کامل در گوشی همراه جای می‌گیرد و علاقه‌مندان می‌توانند در هر مکان و هر زمان، به دنیای بی‌کران ادبیات، تاریخ، علم و تخیل دسترسی داشته باشند. روز دوستداران کتاب فرصتی برای تجلیل از کتاب به‌عنوان رسانه‌ای ماندگار و پر از اندیشه فراهم می‌کند.

روز شخصیت انیمیشنی بتی بوپ

بتی بوپ، بانوی جسور و دوست‌داشتنی دنیای انیمیشن است که نخستین‌بار در ۹ آگوست ۱۹۳۰ میلادی در کارتون دیزی دیشس (Dizzy Dishes) پا به دنیای سرگرمی گذاشت. بتی بوپ امروزه به‌عنوان شخصیتی زنانه شناخته می‌شود؛ اما در ابتدا طراحی شده بود تا شبیه نوعی سگ باشد! ظاهر فریبنده، صدای خاص و سبک پوشش او که از دختران فلپر (Flapper) دهه ۱۹۲۰ الهام گرفته بود، باعث شد بتی بوپ خیلی زود از نقش فرعی به قهرمان اصلی مجموعه‌ خود تبدیل شود.

در ایالات متحده آمریکا، ۹ آگوست، مصادف با ۱۸ مرداد ۱۴۰۴، به‌عنوان روز ملی شخصیت کارتونی بتی بوپ گرامی داشته می‌شود؛ کاراکتری که از قدیمی‌ترین نمادهای فرهنگ عامه و تصویر زن مدرن در دوران کلاسیک انیمیشن به شمار می‌رود. بتی در بیش از صد کارتون، چندین برنامه رادیویی و ۲ کمیک‌استریپ حضور داشته است و حتی به‌عنوان شخصیت اصلی محصولات تجاری مانند عطر، لباس، عروسک و لوازم تزیینی نیز معرفی شده است.

هفته علوم

هفته علوم از مناسبت‌های ملی ایالت متحده آمریکا است که هرساله در این کشور جشن گرفته می‌شود. هدف از برگزاری این هفته، نزدیک‌تر کردن مردم به دنیای علم و فناوری است. این رویداد با هدف ایجاد علاقه عمومی به علم، ازطریق کارگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، سخنرانی‌های عمومی و آزمایش‌های تعاملی، مفاهیم پیچیده علمی را برای همگان قابل‌فهم می‌سازد. تاکید بر نقش علم در زندگی روزمره (مانند پزشکی، محیط‌زیست، فناوری و آموزش) مبنای اصلی هفته علوم‌ است.

نخستین دوره رسمی هفته علوم در سال ۱۹۹۷ میلادی در استرالیا برگزار شد؛ نسخه آمریکایی آن نیز با همان هدف ترویجی برگزار می‌شود تا به ارتباط بیشتر مردم با علم و فناوری کمک کند. در هفته علوم، دانشمندان، معلمان، دانشجویان و نهادهای پژوهشی گرد هم می‌آیند تا علم را از قالب دانشگاهی خارج و آن را به تجربه‌ای ملموس و الهام‌بخش برای عموم مردم تبدیل کنند. هدف نهایی، ایجاد جامعه‌ای با سواد علمی بالا است که بتواند با نگاهی تحلیلی‌تر به چالش‌های جهان پاسخ دهد و نسل آینده دانش‌پژوهان را برای ساختن آینده‌ای بهتر آماده کند.