سهشنبه، ۱۵ مهرماه ۱۴۰۴، برابر با ۷ اکتبر ۲۰۲۵، با روز ملی روستا و عشایر مصادف است. در ادامه، با این مناسبت بیشتر آشنا میشویم.
پانزدهم مهرماه، در تقویم رسمی ایران، به نام روز روستا و عشایر نامگذاری شده است؛ این روز برای تجلیل از مردمانی است که با سختکوشی، صبوری و پیوند عمیق با طبیعت، بخش مهمی از فرهنگ، اقتصاد و هویت ملی را شکل دادهاند؛ همچنین، روز روستا و عشایر برای بازنگری در نقش روستاها و جوامع عشایری در اقتصاد کشور، امنیت غذایی و حفظ میراثفرهنگی ایرانزمین، فرصتی مناسب به شمار میآید.
روستا
روستاها در ایران، از گذشته تا به امروز، کانون تولید، زیست اجتماعی و انتقال سنتها بودهاند. با وجود مهاجرتهای گسترده به شهرها، هنوز بخش قابلتوجهی از جمعیت کشور در روستاها زندگی میکنند و در حوزههایی چون کشاورزی، دامداری، صنایعدستی و گردشگری فعالیت دارند. روستاها صرفا محل سکونت نیستند، بلکه فضایی برای همزیستی با طبیعت، کار گروهی و حفظ ارزشهای اخلاقی و خانوادگی محسوب میشوند.
در سالهای اخیر، توجه به توسعه روستایی با رویکردی نوین مطرح شده است؛ از ایجاد زیرساختهای آموزشی و بهداشتی گرفته تا حمایت از کسبوکارهای کوچک و گردشگری روستایی. بااینحال، چالشهایی چون کمبود منابع، تغییرات اقلیمی و مهاجرت جوانان همچنان آیندهی روستاها را تهدید میکند.
عشایر
جامعه عشایری ایران با ساختار خاص اجتماعی و سبک زندگی کوچنشینی، یکی از منحصربهفردترین گروههای فرهنگی کشور محسوب میشوند. عشایر با کوچهای فصلی، دامداری سنتی و تولید محصولات ارگانیک، نقش مهمی در تامین گوشت، لبنیات و صنایعدستی دارند؛ همچنین، آنها میراثی غنی از موسیقی، پوشاک، زبان و آیینهای بومی دارند که در دل طبیعت شکل گرفته است و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
با وجود سختیهای زندگی در شرایط طبیعی، عشایر همواره نماد مقاومت، استقلال و پویایی بودهاند. در سالهای اخیر، برنامههایی برای تثبیت کوچ، آموزش فرزندان عشایر و حمایت از تولیدات آنها اجرا شده است؛ اما همچنان نیاز به سیاستگذاریهای دقیقتر و مشارکتمحور احساس میشود.
نقش روستا و عشایر در اقتصاد ملی
منبع عکس: وبسایت Pana.Ir. عکاس: نامشخص
روستاها و عشایر همواره یکی از ستونهای اصلی اقتصاد غیرشهری ایران محسوب میشوند. کشاورزی، دامداری، باغداری، صنایعدستی و گردشگری روستایی ازجمله فعالیتهایی هستند که نهتنها در بازار داخلی کشور، بلکه در صادرات و ارزآوری نیز نقش بسزایی دارند. در شرایط تحریم و بحرانهای اقتصادی، خودکفایی در تولیدات روستایی اهمیت دوچندان یافته است.
روستاها و عشایر در حفظ منابع طبیعی و مقابله با تغییرات اقلیمی نقش موثری دارند. سبک زندگی کممصرف، استفاده از دانش بومی و تعامل پایدار با محیطزیست ازجمله ویژگیهای عشایر و مردم روستاها است که میتواند در سیاستهای توسعه پایدار موردتوجه قرار گیرد.
روز روستا و عشایر صرفا مناسبتی تقویمی در ایران نیست؛ بلکه فرصت مناسبی برای شنیدن صدای مردمانی است که کمتر در رسانهها و سیاستها دیده میشوند. این روز میتواند بستری برای گفتوگو میان دولت، نهادهای مدنی و جوامع محلی باشد تا نیازها، ظرفیتها و دغدغههای واقعی عشایر و روستاییان شناخته شود و به آنها پاسخ داده شود.
برگزاری جشنوارههای فرهنگی، نمایشگاههای صنایعدستی، نشستهای تخصصی و برنامههای آموزشی ازجمله اقداماتی است که میتواند در روز روستا و عشایر انجام شود. این اقدامات هم باعث آگاهی عمومی میشود و هم انگیزه مشارکت در توسعه روستایی و عشایری را تقویت خواهد کرد.
دیدگاه شما چیست؟