جمعه، ۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴، مصادف با ۴ رویداد روز جهانی مالاریا، روز شکست حمله نظامی آمریکا در طبس، روز جهانی پنگوئن و روز جهانی DNA است. در ادامه به معرفی و بررسی این رویدادها می‌پردازیم.
رویدادهای ۵ اردیبهشت:
روز جهانی مالاریا
بیش از ۳ میلیون نفر در ۱۰۶ کشور جهان در معرض ابتلا به بیماری مالاریا هستند. کودکان، زنان باردار و افراد کهن‌سال، بیشترین قربانیان این بیماری محسوب می‌شوند. آمار تلفات زیاد و لزوم تلاش برای آگاهی‌بخشی و پیشگیری از این بیماری سبب شد تا در ماه مه سال ۲۰۰۷ میلادی، مجمع جهانی بهداشت در نشستی روز ۲۵ آوریل (پنجم اردیبهشت) را به‌عنوان روز جهانی مالاریا (World Malaria Day) یا به‌اختصار WMD انتخاب کند.
مالاریا نوعی بیماری انگلی، پیش‌رونده، جدی و گاهی کشنده است که اغلب در مناطق استوایی و بخش‌های روستایی کشورهای آفریقایی شیوع زیادی دارد. تک‌یاخته‌های انگلی به نام پلاسمودیوم (Plasmodium) عامل ایجاد این بیماری هستند و انواع مالاریا را ایجاد می‌کنند. نیش پشه ماده آنوفل (Anopheles) آلوده موجب انتقال این بیماری به انسان می‌شود. اغلب گونه‌های این پشه هنگام تاریک و روشن غروب، ساعات اولیه شب، نیمه‌شب و ساعات اولیه صبح به دنبال تغذیه هستند.
منبع عکس: educationworld.in. عکاس: نامشخص
سیر تکامل انواع انگل مالاریا در بدن پشه آنوفل، هشت تا ۳۵ روز زمان می‌برد. پس از تکامل، انگل به اندام‌های مختلف و غدد بزاقی حشره می‌رود تا هنگام خون‌خواری وارد بدن انسان شود. انگل در میزبان فاقد ایمنی، ابتدا سلول‌های کبدی را هدف قرار می‌دهد و پس از تکثیر به خون راه می‌یابد. گلبول‌های قرمز خون، میزبان بعدی انگل هستند. هر گلبول قرمز پس از تکثیر انگل (هشت تا ۳۰ انگل) پاره می‌شوند و انگل‌های جدید به دیگر گلبول‌های قرمز حمله می‌کنند. فاصله بین گزش پشه تا مشاهده انگل در آزمایش خون، «دوره مخفی مالاریا» نامیده می‌شود.
در کشورهایی که مالاریا شیوع زیادی ندارد، اغلب این بیماری را با آنفلوانزا اشتباه می‌گیرند. فرد بیمار با علائمی همچون تب بالا، احساس تب‌ولرز، سردرد، تهوع، دردهای غضلانی و اسهال به مراکز درمانی مراجعه می‌کند. درمان نشدن به‌موقع، عوارض ثانویه همچون کم‌خونی، زردی پوست و چشم، عفونت شدید، نارسایی کلیه، تشنج، کما و مرگ را به دنبال دارد. پیشگیری، تشخیص و درمان صحیح و به‌موقع، مهم‌ترین ارکان کنترل بیماری مالاریا و جلوگیری از تلفات ناشی از آن محسوب می‌شود.
روز شکست حمله نظامی آمریکا در طبس
پنجم اردیبهشت در تقویم ایران با عنوان سالروز شکست آمریکا در طبس نام‌گذاری شده است. در ۵ اردیبهشت سال ۱۳۵۹، نیروی دلتای نیروی زمینی ارتش ایالات متحده آمریکا با هدف آزاد کردن ۵۳ گروگان گرفتارشده در سفارت آمریکا در تهران، عملیاتی نظامی به نام پنجه عقاب (عملیات طبس) را اجرا کرد.
کارتر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، پس از ناکامی سیاست فشار سیاسی و اقتصادی علیه ایران، فرمان اجرای عملیات پنجه عقاب را صادر کرد. در این عملیات، ۶ هواپیما و هشت بالگرد نیروهای مسلح آمریکا وارد حریم هوایی ایران شدند؛ اما وقوع طوفان پیش‌بینی‌نشده شن در کویر طبس (خراسان جنوبی)، سه بالگرد آمریکایی را دچار نقص فنی کرد و موجب برخورد یک هواپیمای سی۱۳۰ به یک بالگرد سی اچ ۵۳ شد.
منبع عکس: yjc.ir. عکاس: نامشخص
با زمین‌گیر شدن نیروی دلتای آمریکا و کشته شدن هشت نظامی در منطقه طبس، باقی نیروها با پنج هواپیما، خود را به ناو هواپیمابر «نیمیتز» (Nimitz-Class Aircraft Carrier) رساندند و از ایران خارج شدند و به این ترتیب، عملیات پنجه عقاب آمریکا در طبس به‌طور کامل شکست خورد.
روز جهانی پنگوئن
۲۵ آوریل ۲۰۲۵ (۵ اردیبهشت ۱۴۰۴)، روز جهانی پنگوئن (World Penguin Day) یا روز آگاهی از پنگوئن‌ها نام‌گذاری شده است؛ مناسبتی که از سال ۱۹۷۲ میلادی گرامی داشته می‌شود. ۲۵ آوریل روزی است که پنگوئن‌های آدلی (Adelie Penguins) به‌سمت قطب جنوب مهاجرت می‌کنند.
تنها ۱۸ گونه مختلف از پنگوئن‌ها وجود دارد؛ پنگوئن امپراتور (Emperor Penguin) بزرگ‌ترین و پنگوئن آبی (Fairy Penguin Or Blue Penguin) کوچک‌ترین نوع پنگوئن‌ها هستند. پنگوئن‌ها پرندگانی زیبا و جذاب‌اند که پرواز نمی‌کنند. این موجودات باهوش، شناگرانی حرفه‌ای هستند که به‌صورت کلونی‌های بزرگ و کوچک زندگی می‌کنند. جالب است بدانید هر پنگوئن، صدایی خاص و متمایز از دیگر پنگوئن‌ها دارد.
زیستگاه طبیعی پنگوئن‌ها نیمکره جنوبی کره زمین و قطب جنوب است. تنها یک گونه پنگوئن (پنگوئن گالاپاگوس) در بالای خط استوا (جزایر گالاپاگوس در اکوادور) زندگی می‌کند.
پنگوئن‌ها تنها در یخ و سرمای قطب جنوب قادر به حیات، شکار و تولیدمثل هستند؛ اما متاسفانه، در دهه‌های اخیر با تغییرات اقلیمی و ناپدید شدن یخ‌های قطبی، زیستگاه طبیعی این موجودات در خطر نابودی قرار گرفته است.
فعالیت‌های انسانی عامل اصلی تخریب زیستگاه و در نتیجه، کاهش تعداد پنگوئن‌ها است. رهاسازی فاضلاب و نشت نفت به حیات دریایی آسیب می‌زند و حضور گردشگران، زیستگاه و محل لانه‌سازی پنگوئن‌ها را ناامن و رفتارهای طبیعی آن‌ها را محدود می‌کند. ماهیگیری تجاری دیگر عامل تهدید حیات پنگوئن‌ها به شمار می‌رود؛ زیرا ماهیگیران در صید با پنگوئن‌ها رقابت می‌کنند و در نتیجه، گاهی پنگوئن‌ها در دام وسایل ماهیگیری گرفتار و تلف می‌شوند.
پنگوئن‌ها نقش مهمی در اکوسیستم کره زمین دارند. روز جهانی پنگوئن فرصتی است تا درباره فعالیت‌های طرفداران و فعالان محیط‌زیست در زمینه جلوگیری از انقراض پنگوئن‌ها آگاهی پیدا کنید. در این روز می‌توانید پستی با موضوع روز جهانی پنگوئن بنویسید و در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌های مرتبط به اشتراک بگذارید تا به جمع طرفداران این موجودات خاص و باهوش بپیوندید.
منبع عکس: Awarenessdays.Com. عکاس: نامشخص
روز جهانی DNA
در ۲۵ آوریل سال ۱۹۵۳ میلادی، دکتر جیمز واتسون و دکتر فرانسیس کریک (James Watson And Dr. Francis Crick) ساختار مارپیچ دوگانه DNA (دئوکسی ریبونوکلئیک اسید) در طبیعت را کشف و نتایج تحقیقات خود را در مجله علمی نیچر منتشر کردند. در همین راستا روز جهانی DNA (World DNA Day) هرساله در ۲۵ آوریل گرامی داشته می‌شود؛ سال ۲۰۲۵ بیست و دومین سالگرد این مناسبت جهانی است.
DNA از چهار باز شیمیایی یا بلوک سازنده به نام‌های آدنین، سیتوزین، گوانین و تیمین تشکیل شده است. این پروژه در ۳۱ مارس سال ۲۰۲۲ میلادی تکمیل شد و تحولی شگرف در پزشکی و تحقیقات آزمایشگاهی ایجاد کرد. این نقشه ارزشمند باعث شد مسیر مطالعه روی سرطان‌ها و بیماری‌های مختلف انسانی تسهیل شود. روز جهانی دی ان ای یادآور پیشرفت ۹۲ درصدی پروژه نقشه‌برداری از ژنوم انسان در سال ۲۰۰۳ میلادی است.
موسسه ملی تحقیقات ژنوم (National Human Genome Research Institute) برنامه‌های مختلفی را به‌مناسبت روز جهانی DNA ترتیب می‌دهد. در کشورهای مختلف نیز جوامع دانش‌آموزی، دانشگاهی و تحقیقات زیستی، همایش‌هایی را با موضوع توالی‌های DNA، ژنومیک، ژنتیک و یافته‌های جدید در این حوزه برگزار می‌کنند. اگر به دانش ژنتیک علاقه‌مندید، در روز جهانی DNA کتابی با این موضوع مطالعه کنید یا در همایش‌های مرتبط حضور یابید.
منبع عکس: Linkedin.Com. عکاس: نامشخص
دیدگاه شما چیست؟