روزشمار؛ ۱ فروردین‌ ماه ۱۴۰۴

جمعه، ۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۴، مصادف با هشت رویداد است؛ روز جهانی شعر، عطر، رنگ، جنگل، سندرم دان، دومین شب قدر، روز جهانی تتو و روز جهانی تک والدی. در ادامه این هشت رویداد را معرفی خواهیم کرد.

رویدادهای روز ۱ فروردین:

• روز جهانی شعر
• روز جهانی عطر
• روز جهانی رنگ
• روز جهانی جنگل
• روز جهانی سندرم دان
• دومین شب قدر
• روز جهانی تتو
• روز جهانی تک والدی

روز جهانی شعر

اول فروردین ماه‌، برابر با ۲۱ مارس، روز جهانی شعر است. در سال ۱۹۹۹ میلادی در نشست سی‌ام سازمان یونسکو، این روز به روز جهانی شعر نام‌گذاری شد. هدف یونسکو از این کار پاسداشت شعر، ادبیات و شاعرانی است که تاریخ و تمدن کشورها را با زبانی لطیف و سرشار از احساس بیان می‌کنند. در طول سال‌های طولانی، شعر نشانی برای صلح و دوستی بوده ‌است و ازاین‌رو پیوند میان دولت‌ها و ملت‌ها را محکم می‌کند. در این روز، نمایندگان یونسکو برنامه‌های فرهنگی مختلفی را در نقاط مختلف جهان اجرا می‌کنند. هرساله نیز سازمان یونسکو و ملل متحد با انتشار بیانیه‌هایی در روز جهانی شعر، مردم کشورها را دعوت می‌کنند تا آثار ادبی و اشعار خود را با مردم دیگر نقاط جهان به اشتراک بگذارند.

سرایش شعر در ایران قدمتی دیرینه دارد؛ ازاین‌رو شاعران سرشناس ایرانی از گذشته تا امروز، در تمام جهان مشهور بوده‌اند. مفاخر شعر و ادب ایران‌زمین میان علاقه‌مندان به شعر در سراسر جهان محبوب‌اند؛ به همین دلیل در بسیاری از دانشگاه‌های جهان، استادان، اشعار شاعران ایرانی مانند حافظ را نقد و بررسی می‌کنند.

هم‌زمان شدن روز جهانی شعر با نخستین روز از تعطیلات نوروز و سال نو، برای ایرانیان لطفی دوچندان دارد. در فرهنگ ایرانی در مناسبت‌هایی مانند عید نوروز، شعرخوانی متداول است. در سفره‌های ۷ سین نیز کتا‌ب‌هایی مانند غزلیات حافظ جایگاهی ویژه دارند.

روز جهانی عطر

نخستین روز فروردین‌ماه، ۲۱ مارس، روز جهانی عطر نام‌ دارد. این نام‌گذاری به پاس تقدیر از صنعت عطرسازی در جهان و هنرمندان و صنعتگرانی است که در زمینه تولید عطر در جهان فعالیت می‌کنند. در طول تاریخ، عطرها تاثیر بسیاری بر کیفیت زندگی افراد و همچنین روابط اجتماعی آن‌ها داشته‌اند.

نخستین عطرها در جهان در دوران باستان با سوزاندن گیاهان معطر به ‌وجود آمدند. در دوره‌های مختلف تاریخی نیز همواره هنرمندان و صنعتگران، رایحه‌های دلپذیری را برای استفاده افراد مختلف تولید کردند. در برخی نقاط جهان استفاده از انوع عطرها، جایگاهی آیینی و سنتی داشته است. در متون تاریخی به‌جامانده از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان، شواهدی وجود دارد که بیان‌کننده اهمیت استفاده از عطرها در مراسم مختلف و مناسبت‌ها است. نمونه‌هایی از این شواهد را می‌توان در فرهنگ مردم کشورهایی مانند یونان، مصر و ایران دید.

در ایران باستان نیز عطر کاربرد فراوانی داشته و در پیشکش هدایا به پادشاهان استفاده می‌شده است. ابوعلی سینا، پزشک و دانشمند مشهور ایرانی، از سرشناس‌ترین افراد در صنعت عطرسازی ایران به ‌شمار می‌رود که با تقطیر گل‌ها و انواع گیاهان معطر و ترکیب رایحه‌های دلپذیر، عطرهایی خوشبو می‌ساخته است. عطر در بسیاری از کشورها کالایی لوکس و تجملاتی نیست و بخشی از هویت و فرهنگ مردم نقاط مختلف جهان را نشان می‌دهد.

نام‌گذاری روز جهانی عطر در ۲۱ مارس، برابر با نخستین روز فروردین‌ماه در ایران، بهانه‌ای برای توجه بیشتر به صنعت عطرسازی است تا هنرمندان و صنعتگران این رشته با خلاقیت بیشتر، محصولاتی باکیفیت‌تر تولید کنند.

روز جهانی رنگ

روز ۲۱ مارس، برابر با ۱ فروردین، روز جهانی رنگ هم نام دارد. نخستین بار در سال ۲۰۰۸، انجمن بین‌المللی رنگ (International Colour Association) پیشنهاد نا‌م‌گذاری این روز در آغاز بهار را مطرح کرد. این انجمن در جهان با نام اختصاری ای‌آی‌سی (AIC) شناخته می‌شود که مخفف نام فرانسوی این انجمن (Association Internationale de la Couleur) است. بیش از ۳۰ کشور جهان عضو انجمن بین‌المللی رنگ‌اند.

در سال ۲۰۰۹، به پیشنهاد انجمن بین‌المللی رنگ و پذیرش سازمان ملل، روز جهانی رنگ به تقویم جهانی اضافه شد. در ۲۱ مارس به‌دلیل تابش مستقیم خورشید به خط استوا، طول روز و شب در بیشتر کشورهای جهان تقریبا یکسان است و جهان در اعتدال رنگی قرار می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که نیمی از آن شب و نیم دیگر روز است.

لوگوی روز جهانی رنگ را نیز، هنرمندی از کشور هنگ‌کنگ با الهام از اعتدال رنگی جهان در ۲۱ مارس  طراحی کرد. او توانست در مسابقات بین‌المللی طراحی لوگوی روز جهانی رنگ در سال ۲۰۱۲ در تایوان، رتبه نخست را به‌ دست آورد. در این طراحی، دو دایره، که نمادهایی از چشم‌اند، با رنگ‌های رنگین‌کمان و سیاه رنگ‌آمیزی شده‌اند.

روز جهانی جنگل

روز اول فروردین یا ۲۱ مارس روز جهانی جنگل نام‌ دارد. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۳، روز ۲۱ مارس در آغاز فصل بهار را روز جنگل نام‌گذاری کرد تا تمام مردم جهان به تاثیر جنگل‌ها در حفظ حیات انسان‌ها توجه کنند. پاسداشت جنگل‌ها، که منابع طبیعی غنی و ریه‌های زمین‌اند، برای همه مردم جهان ضروری است. نام‌گذاری این روز نیز بهانه‌ای برای اهتمام هرچه بیشتر دولت‌ها در حفاظت از این منابع طبیعی به ‌شمار می‌رود.

پیش از نام‌گذاری روز جهانی جنگل، سال ۲۰۱۱ میلادی سال جنگل نامیده می‌شد. آگاهی‌بخشی عمومی، فعالیت‌های آموزشی در کشورهای مختلف و فرهنگ‌سازی برای دستیابی به توسعه پایدار جنگل‌ها، سازمان ملل را بر آن داشت تا روزی را در تقویم جهانی به ‌نام روز جنگل نام‌گذاری کند تا فعالیت‌ها در این زمینه ادامه یابد. از مهم‌ترین اهداف سازمان ملل برای این نام‌گذاری، برنامه‌ریزی کشورها برای افزایش سرانه فضای سبز در سطح بین‌المللی است.

ایران حدود ۱۴ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار عرصه جنگلی دارد و سرانه سطح جنگل در کشور به ۱ هزار و ۷۰۰ مترمربع می‌رسد. این عدد در مقایسه با سرانه سطح جنگل در جهان، یعنی ۶ هزار مترمربع، بسیار پایین‌تر است؛ به ‌همین دلیل توجه به حفظ و توسعه جنگل‌ها در ایران امری ضروری است. آگاهی عمومی و آموزش روش‌های حفاظت و توسعه جنگل به افراد جامعه، سبب افزایش سرانه فضای سبز، مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش مشکلات زیست‌محیطی در ایران و همچنین جهان خواهد شد.

روز جهانی سندرم دان

در سال ۲۰۱۱، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز ۲۱ مارس (۱ فروردین) را روز جهانی سندرم دان نام‌گذاری کرد؛ البته در برخی منابع شروع این روز از سال ۲۰۰۶ میلادی عنوان شده است. هدف از این نام‌گذاری اطلاع‌رسانی بیشتر درباره بیماری سندرم دان، توجه به دلایل ابتلای نوزادان به بیماری‌های ژنتیکی و افزایش حساسیت جامعه به این بیماری‌ها بود. از سوی دیگر، سال‌های طولانی به‌دلیل وجود خرافه‌ها، بیماران مبتلا به سندرم دان به‌جز رنج بیماری، آسیب‌های ناشی از رفتارهای اجتماعی نامناسب را نیز تحمل می‌کردند. نام‌گذاری روز جهانی سندرم دان توجه جهانیان را به این بیماران و نحوه درست رفتار با آن‌ها نیز جلب کرده است.

سندرم دان به‌دلیل آسیب به ساختار کروموزومی جنین در زمان آغاز بارداری به وجود می‌آید. از دلایل این آسیب ژنتیکی می‌توان به بارداری بعد از ۳۵ سالگی و وراثت اشاره کرد. در بیماران سندرم دان، ۱ یا بخشی از ۱ کروموزوم اضافه در جفت بیست و یکم کروموزوم‌ها به ‌وجود می‌آید. نام این بیماری از کاشف آن یعنی پزشکی انگلیسی به نام «جان لانگدان داون» (John Langdon Down) گرفته شده است.

روز جهانی سندرم داون بهانه‌ای است تا سازمان‌های پزشکی و بهداشتی در کشورهای مختلف جهان، آماری درباره میزان ابتلا به این بیماری در سال گذشته در کشور خود به جهان ارائه دهند. در این روز اطلاعاتی مناسب از ناهنجاری خفیف یا شدید در بیماران سندرم دان در اختیار افراد جامعه قرار می‌گیرد و راه‌های تشخیص این بیماری به زوج‌های جوان آموزش داده می‌شود. غربالگری سندرم دان و آزمایش ان‌آی‌پی‌تی (NIPT) در ۳ ماهه اول و دوم بارداری، از موثرترین راه‌ها برای تشخیص زودهنگام بیماری سندرم داون است و سازمان بهداشت جهانی نیز این راه‌ها را به تمام مادران باردار توصیه می‌کند.

دومین شب قدر

جمعه ۱ فروردین ۱۴۰۴ برابر با بیستمین روز از ماه رمضان و روز قبل از شهادت حضرت علی (ع) در ۲۱ ماه رمضان است. مسلمانان جهان در شب‌های ۱۹، ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان، یعنی شب‌های قدر، مراسم و آیین‌های مذهبی برگزار می‌کنند. شب قدر شب نزول قرآن است و در بسیاری از متون و کتاب‌های دینی فضیلت بسیاری برای آن عنوان شده است؛ به ‌همین دلیل مسلمانان در این شب تا نزدیک سحر بیدار می‌مانند و به‌ فعالیت‌های دینی مانند خواندن دعا و قرآن مشغول می‌شوند.

زمان دقیق شب قدر مشخص نیست و در روایت‌های دینی تاریخ آن بین یکی از شب‌های ۱۹، ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان عنوان شده است. در واپسین ساعت‌های ۱ فروردین، برابر با بیستم ماه رمضان در سال ۱۴۰۴، مراسم دومین شب قدر در شب بیست و یکم رمضان برگزار خواهد شد. از آداب و اعمال مخصوص این شب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• غسل کردن
• خواندن نماز
• تلاوت قرآن
• قرآن سر گرفتن
• طلب آمرزش و دعا برای رفع حاجت
• خواندن دعای جوشن کبیر

پس از دومین شب قدر، آخرین دهه ماه رمضان آغاز می‌شود که محبوب‌ترین دهه این ماه میان مسلمانان است.

روز جهانی تتو

روز جهانی تتو مصادف با ۲۱ مارس ۲۰۲۵ (۱ فروردین ۱۴۰۴) است. این روز برای گرامیداشت هنر تتو و ایجاد ارتباط بین هنرمندان فعال در این حوزه تعیین شده است. انتخاب این تاریخ برای روز جهانی تتو دلایلی نمادین دارد؛ ازجمله روز جهانی حذف تبعیض نژادی و ارتباط با روز جهانی رنگ؛ همچنین این مناسبت به‌عنوان نمادی از بیان شخصی، رواج آزادی، افزایش تحمل در افراد و پذیرش بیشتر تتو در جوامع جشن گرفته می‌شود.

هدف اصلی برگزاری مراسم در روز تتو تجلیل از معنای نهفته در هر طرح تتو است تا هنرمندان آثار تتوی خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و ارزش‌های فردی و داستان‌های هر تتو را بیان ‌کنند.

تاریخچه تتو

قدیمی‌ترین آثار مربوط به تتو متعلق به هزاران سال پیش است. انسان‌ها از دوران نوسنگی پوست خود را علامت‌گذاری می‌کردند؛ به‌علاوه کشفیات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که بر پیکر مومیایی‌های مصری، یونانی و رومی یافت شده متعلق به 2٬۰۰۰ تا ۳٬۰۰۰ سال پیش از میلاد نیز خطوطی مانند تتو حک شده است.

با ظهور دستگاه‌های الکتریکی تتو در قرن هجدهم میلادی هنر تتو وارد مرحله جدیدی شد، روز جهانی تتو نیز در سال ۲۰۱۵ برای اولین‌بار جشن گرفته شد تا پذیرش عمومی نسبت به این هنر افزایش یابد. این روز فرصتی است برای افراد علاقه‌مند تا بتوانند طرح‌های جدیدی دریافت کنند یا درباره تاریخچه و فرهنگ پشت این هنر بیشتر بیاموزند.

معانی متنوع تتو

در طول تاریخ، تتوها معانی متعددی داشته‌اند و به دلایل مختلف روی بدن حک می‌شدند؛ از آشکارسازی هویت اجتماعی یا مذهبی گرفته تا حک کردن تتو برای شرکت در مراسم فرهنگی و نشان دادن زیبایی و قدرت.

شماری از جوامع در نیوزیلند با رسم طرح‌های پیچیده بر صورت‌هایشان نسب و جایگاه اجتماعی خود را نشان می‌دادند. در دیگر فرهنگ‌ها همچون فیلیپین، طرح‌های پیچیده به‌عنوان نماد شجاعت استفاده می‌شد. در فرهنگ مصر باستان تتوها نقش‌های درمانی و پزشکی داشته‌اند. ملوانان اروپایی و آمریکایی هم برای نشان دادن ماجراجویی‌هایشان از خالکوبی استفاده می‌کردند. البته در برخی از دوره‌ها تتوها با طرد اجتماعی و جرم ارتباط داشتند.

روز جهانی تک والدی

روز جهانی تک والدی در سال ۲۰۲۵ مصادف با ۲۱ مارس (۱ فروردین ۱۴۰۴) است. این روز فرصتی است برای قدردانی از تلاش‌های والدین مجرد که با فداکاری و عشق فرزندان خود را بزرگ می‌کنند.

تاریخچه‌ روز جهانی تک والدی

ریشه‌های گرامیداشت روز جهانی تک والدی به سال ۱۹۸۴ میلادی بازمی‌گردد؛ یعنی دورانی که جانیس موگلن (Janice Mogle) با هدف ایجاد روزی برای توجه به والدین مجرد مقاله‌ای نوشت؛ همچنین رونالد ریگان (Ronald Reagan)، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، با امضای اعلامیه‌ای، ۲۱ مارس ۱۹۸۴ را اولین روز ملی والدین مجرد نام‌گذاری کرد.

فعالیت های روز جهانی تک والدی

در روز جهانی تک والدی، افراد مختلف با ارسال پیام‌های محبت‌آمیز، کمک به والدین مجرد و حمایت از سازمان‌های غیرانتفاعی حامی این والدین، این روز را گرامی می‌دارند؛ همچنین در این روز داستان‌های موفقیت والدین مجرد در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود که این اقدام به افزایش آگاهی و حمایت از این قشر کمک می‌کند.